Vlierbessen zijn eigenlijk steenvruchten. Het gaat hier om besjes die afkomstig zijn van de zwarte vlier (plant). Vlierbessen zijn gezond want ze bevatten veel vitaminen. Dit maakt ze natuurlijk populair bij mensen die een gezonde levensstijl nastreven. Wist je dat er best veel in een vlierbes zit? Bijvoorbeeld een grote hoeveelheid vitamine C, foliumzuur, kalium en ijzer. Bekijk maar eens welke gezondheidsvoordelen deze bessen allemaal hebben.
Het gebruik van vlierbessen
De bekende vlierbessen zijn een populair ingrediënt in jam en sap. Daarnaast zijn er mensen die de besjes gewoon los eten. Vlierbessen spelen ook een belangrijke rol in de natuurgeneeskunde. Ze bevatten namelijk kleurstoffen die een ontstekingsremmend effect hebben. Deze zelfde stoffen binden ook virussen.
Vlierbessen zijn dan ook een prima middel tegen griep en verkoudheid. Wel moet je de bessen dan gebruiken zodra de eerste verschijnselen van verkoudheid zich aandienen. Misschien vind je het leuk om meer over vlierbessen te lezen. Bijvoorbeeld wat er allemaal inzit, waar ze goed voor zijn maar ook hoe je zelf vlierbesplanten in je tuin houdt.
Dit moet je weten over vlierbessen
De vlierbessen struik kom je wijd verspreid tegen, zowel in Nederland als in Europa. Hierbij groeit deze struik gewoon in de vrije natuur. De vlierbessenstruik kan tot wel 8 meter hoog worden. Ben je benieuwd waar deze struik groeit? Kijk dan eens bij open plekken in het bos of in de wegberm. Grote kans dat je een of meerdere vlierbessenstruiken tegenkomt.
Deze grote struik bloeit jaarlijks met witte tot geelachtige bloemen. Bij een goede bestuiving, iets dat vrijwel altijd gebeurt, zullen er later vlierbessen verschijnen. Deze zijn eerste rood van kleur maar krijgen later een zwarte kleur. In de maanden september of oktober zijn de besjes rijp.
Vlierbessen in de supermarkt kopen
Heb je wel eens geprobeerd om vlierbessen in de supermarkt of bij de boer te kopen? Je zult merken dat dit bijna niet mogelijk is. Dit komt omdat vlierbessen snel bederven. Hierdoor kun je ze niet vers kopen, maar wel ingevroren.
Een vlierbessenstruik in je tuin
Het voordeel van een vlierbessenstruik is dat deze weinig eisen stelt aan de bodemkwaliteit. Hierdoor is het een goede plant voor verschillende soorten bodems. Je kunt hem vrijwel overal houden, zolang er maar voldoende vocht in de bodem zit. Doordat de struik zo groot wordt kan hij als afscherming dienen. Het is ook een mooie struik voor in de hoek van de tuin of bij een vijver.
Deze struik houdt van een zonnige plaats maar kan ook in halfschaduw groeien. Het is niet aan te raden om deze struik op een schaduwrijke plek te laten groeien. Je zult merken dat de besjes dan niet tot rijping komen.
Het verzorgen van de struik
Eigenlijk vraagt de verzorging van de vlierbessenstruik helemaal niet zoveel aandacht. Zolang je maar voor een zonnige of halfschaduwrijke plek zorgt. Daarnaast is het fijn wanneer er voldoende vocht en stikstof in de grond zit. Houd er wel rekening mee dat het vocht ook moet worden afgevoerd, anders gaan de wortels rotten.
Jaarlijks bemest je de grond. Dit doe je bij voorkeur tijdens de bloei. Herhaal dit wanneer de eerste besjes verschijnen.
Het snoeien van de vlierbessen struik
Deze struik kan snel groot worden en hierbij andere planten verdringen. Daarom kun je hem het beste in het voorjaar snoeien. Hierbij verwijder je dode takken. Wil je er een bepaalde vorm in snoeien, doe dit dan bij voorkeur in de winter. Zorg ervoor dat je een grote struik niet in één keer zeer kort snoeit, dit kun je beter verspreid over het jaar doen. Geef de struik telkens enkele maanden om enigszins te herstellen.
Voedingsstoffen vlierbessen
In hoeverre zijn vlierbessen gezond? De besjes van deze struik bevatten verschillende vitaminen. Dit zijn provitamine A, vitamine A, B en C. Je vindt er ook verschillende sporenelementen en mineralen in. Denk hierbij aan zink, kalium en ijzer maar zeker ook glycosiden en etherische olie.
Wist je dat deze besjes ook veel antioxidanten bevatten? Dit heeft een positieve werking op het immuunsysteem. Daarom worden vlierbessen ook veel binnen de natuurlijke of alternatieve geneeswijzen gebruikt.
De gezondheidsvoordelen van vlierbessen
Iemand die zich bezighoudt met een gezonde levensstijl en voeding kent zeker wel de gezondheidsvoordelen van vlierbessen. Hieronder vind je de gezondheidsvoordelen nog eens allemaal op een rij. Houd er wel rekening mee dat dit geen claims zijn. Dit betekent dat vlierbessen zeker geen vervanging zijn voor een eventuele medische behandeling.
Goed bij verkoudheid en griep
Zoals je eerder al hebt kunnen lezen hebben vlierbessen een gunstige invloed bij verkoudheid en griep. Dit komt omdat het een goede bron van vitamine C is. We weten allemaal wel dat vitamine C het immuunsysteem versterkt. Daarnaast bevatten vlierbessen ook nog eens ontstekingsremmende etherische oliën. Dit is goed tegen virussen en bacteriën. De vlierbes wordt dan ook veel ingezet bij griep en verkoudheid.
Goed voor hart- en bloedvaten
Niet iedereen weet het maar vlierbessen zijn ook goed voor hart- en bloedvaten. Ze zijn namelijk rijk aan flavonoïden, dit zijn stoffen die vrije radicalen te lijf gaan. Vlierbessen werken dus ontstekingsremmend en hebben een goede invloed op je hart en de bloedvaten. Ook beschermen de werkzame stoffen tegen verschillende soorten ziekten.
Vlierbessen bevatten een hoog gehalte aan kalium, dat weer beschermt tegen hartritmestoornissen. Wel belangrijk om te onthouden: vlierbessen kunnen een hartritmestoornis nooit voorkomen maar verkleinen de kans. Zie het dan ook niet als geneesmiddel.
Bevordering van de spiergroei
Ben je een actieve sporter en doe je aan krachttraining? Dan moet je regelmatig vlierbessen eten. Het kalium dat hier inzit is goed voor de spiergroei. Het zorgt ook voor een uitstekende waterbalans en goede elasticiteit van de spieren. Daarnaast bevatten vlierbessen ook calcium, dit is weer goed voor de botdichtheid. Je krijgt er dus sterkere botten van. Geschikt voor iedereen maar specifiek voor ouderen.
Stimuleren van het metabolisme
Bij het afvallen is het belangrijk dat je het metabolisme verhoogt. Hierdoor verbrand je meer energie. Het eten van vlierbessen levert je vitamine op. Dit heeft een positief effect op de stofwisseling. Daarnaast zorgt dit voor een betere vorming van rode bloedcellen, iets dat natuurlijk ook helemaal niet verkeerd is.
Behandeling van acne met vlierbessen
Het eten van vlierbessen brengt meerdere gezondheidsvoordelen met zich mee. Hierbij werken de stoffen van binneuit. Wist je dat je vlierbessen ook kunt gebruiken bij acne of andere huidproblemen? Gebruik het maar eens tijdens de dagelijkse reiniging van het gezicht. Het helpt om jeugdpuistjes of andere onvolkomenheden in het gezicht te bestrijden. Natuurlijk is het geen wondermiddel maar een prettig natuurhulpmiddel.
Aan de andere kant blijft het belangrijk om regelmatig vlierbessen te eten. Ze helpen je lichaam van binnenuit tegen het beschermen tegen vrije radicalen en het verbeteren van je huid. Een stralende huid zegt veel over je algehele gezondheid.
Bijwerkingen van vlierbessen
Je mag vlierbessen nooit eten wanneer ze nog niet helemaal rijp zijn. Onrijpe besjes bevatten namelijk het giftige sambunigrine. Deze stof kan voor buikpijn, diarree en braken zorgen. Vooral mensen met een verzwakt immuunsysteem zijn hier gevoelig voor. Kinderen en ouderen vormen ook een risicogroep.
Wanneer je niet zeker bent over de rijpheid van vlierbessen zou je deze ook kunnen koken. Hiermee schakel je de toxine (giftige stof) uit. In dit geval kun je vlierbessen wel veilig eten, zelfs wanneer ze niet geheel rijp zijn.
Allergisch voor vlierbessen
Sommige mensen zijn allergisch voor vlierbessen. Na het eten hiervan kan er een allergische reactie ontstaan. Welke reacties dit zijn hangt af van de ernst van de allergie. Meestal ontstaat er een huiduitslag, gezwollen slijmvliezen en benauwdheid. Wie allergisch is voor vlierbessen mag deze nooit eten en ook geen vlierbessensap drinken.
Houd er ook rekening mee dat een teveel aan vlierbessen eten tot buikpijn kan leiden. Dit komt omdat er een bepaalde stof inzit die maagproblemen veroorzaakt. Dit geldt al helemaal wanneer vlierbessen niet rijp zijn.
Waar kan ik vlierbessen kopen?
De meeste supermarkten zullen geen vlierbessen verkopen, simpelweg omdat ze vers niet lang houdbaar zijn. Je zou eens bij een boerderij kunnen kijken. Soms kun je (tegen betaling) zelf vlierbessen plukken. Heb je een vlierbessen struik in de tuin, dan pluk je deze natuurlijk rechtstreeks uit je tuin.
Het bewaren van vlierbessen
Omdat vlierbessen zo bederfelijk zijn is het belangrijk om ze goed te bewaren. Dit doe je nooit in de koelkast, hierdoor bederven ze sneller. Het is aan te raden om na aankoop de vlierbessen binnen twee dagen te verwerken. Bijvoorbeeld in een jam of sap.
Vlierbessen invriezen
De beste manier om vlierbessen lang te bewaren is door ze in te vrezen dit kan gewoon, het ontdooien hiervan zorgt er niet voor dat ze vies gaan smaken. Bovendien behouden ingevroren vlierbessen hun vorm goed. Spoel de besjes van tevoren met water af. Verwijder onrijpe bessen of vlierbessen die er beschadigd uit zien. Laat ze vervolgens op een theedoek of op keukenpapier uitlekken. Hierna doe je de vlierbessen in een diepvrieszak of speciaal diepvries doosje.
Ingevroren vlierbessen zijn ongeveer vier maanden houdbaar. Een en ander is afhankelijk van de ingestelde temperatuur.
Vlierbessensap maken
Met vlierbessensap kun je heel veel. Je kunt het drinken maar er ook glühwein mee maken. Daarnaast is vlierbessensap de smaakmaker in desserts, over fruit of in yoghurt. Je kunt vlierbessensap ook aan wijn, soepen, sauzen of mineraalwater toevoegen, dit zorgt voor een extra smaak.
Vlierbessensap maken doe je door ongeveer 300 gram vlierbessen in 250 ml water te koken. De besjes springen tijdens het koken open. Laat alles gedurende 30 minuten pruttelen. Hierna gebruik je een fijnmazige zeef of een kaasdoek om het sap te filteren. De prut gooi je weg of verwerk je in jam of iets anders.
Wil je vlierbessensap gebruiken voor het maken van siroop? Dan voeg je 125 gram suiker aan 250 ml vlierbessensap toe. Dit breng je aan de kolk en roer je goed door zodat de suiker helemaal wordt opgenomen. In plaats van suiker kun je ook gebruik maken van ongeveer 70 ml ahornsiroop.
Mag je vlierbessen eten?
Je kunt vlierbessen zonder problemen eten, zorg er dan wel voor dat ze rijp zijn.
Kun je rauwe vlierbessen veilig eten?
Net als veel andere bessen kun je rauwe vlierbessen gewoon in rauwe toestand eten. Het is dan wel belangrijk dat de bessen rijp zijn. Wanneer je teveel rauwe vlierbessen eet kun je hier buikkrampen van krijgen.
Zijn vlierbessen giftig?
Wanneer vlierbessen niet rijp zijn dan zijn ze (licht) giftig. Wees dus voorzichtig wanneer je een verminderd afweersysteem hebt. Ook voor kinderen en ouderen is het aan te raden om geen rijpe vlierbessen te eten.
Blijgezond.nl is een initiatief van gezondheidsdeskundige Dominique