Ben je een van die gelukkige met alle vier de verstandskiezen? Of komt een verstandskies niet door? Niet in paniek raken, je kunt prima zonder die verstandskiezen kauwen, slikken en praten. Wanneer de verstandskies niet doorkomt heeft dit vaak met de breedte van de kaak te maken. Maar het kan ook dat de achterste kies scheef staat waardoor de verstandskies niet door kan komen. De vraag is of je een niet door komende verstandskies weg moet laten halen.
Verstandskiezen: van aap tot mens
Eigenlijk is het heel vreemd dat we nog verstandskiezen krijgen. Dit zijn kiezen die onze voorouders, en die leken verdacht veel op apen, hard nodig hadden. Onze voorouders aten andere dingen dan we tegenwoordig doen. Er was toen geen McDonald’s, spaghetti bolognese stond niet op het menu en een boterhammetje moest nog uitgevonden worden. Onze voorouders aten voornamelijk noten, zaden, groente, fruit en (rauwe) vlees en vis.
Om dat rauwe voedsel te vermalen je wel wat extra kiezen gebruiken. Tegenwoordig hebben we die verstandskiezen niet meer nodig. Toch komen ze bij veel mensen nog door, ergens tussen het 17e en 25e jaar. Dat is op zich vrij laat. Omdat men vroeger dacht dat op deze leeftijd ook het verstand kwam wordt het dus een verstandskies genoemd.
Waarom groeien verstandskiezen?
Je kunt je afvragen waarom je nog verstandskiezen krijgt als je die eigenlijk niet nodig hebt. Je, daar valt veel over te zeggen. Wel is bekend dat verstandskiezen steeds minder vaak voorkomen. Heb jij ze wel en je partner ook, dan is de kans groter dat je kinderen ze ook krijgen. Maar wanneer jij of je partner ze niet heeft dan is de kans reëel dat de verstandskiezen bij je kinderen niet doorbreken. Zo zullen langzaam de verstandskiezen verdwijnen.
Verstandskies komt niet door, is dat erg?
Oh jee, je verstandskies komt niet door. Moet je nu in paniek raken? Nee hoor, steeds minder mensen krijgen alle vier hun verstandskiezen. Vaak breken er maar één of twee door, die anderen blijven weg. Het kan ook dat er geen enkele verstandskies doorbreekt.
Helaas gebeurt het ook vaak dat een verstandskies maar half doorbreekt. Hij blijft dus ergens halverwege hangen. Er vormt zich een tandvleesrandje over de kies. Dit randje zit erg los, iets dat natuurlijk extra gevoelig is voor het ontstaan van ontstekingen.
Ontsteking aan de verstandskies
Het half doorkomen van de verstandskies leidt in veel gevallen tot een ontsteking. Het randje van het tandvlees zit veel te los om de verstandskies. Dit is een open deur voor bacteriën. Voordat je het weet barst het van de bacteriën die een ontsteking onder het tandvlees veroorzaken. Dit merk je door pijnlijk tandvlees dat er ook nog eens rood en gezwollen uitziet. Ook kan de tandvlees makkelijk gaan bloeden.
Wanneer je niks aan deze ontsteking doet dan dringen bacteriën steeds verder naar binnen. Ze kunnen uiteindelijk bij het kaakbot belanden. Een ontsteking van het kaakbot betekent dat de verstandskies los komt te zitten. Dat is nog niet alles, want ook de naastgelegen kiezen komen los te zitten en kunnen uiteindelijk uitvallen.
Ontsteking door slecht poetsen
Een verstandskies zit helemaal achteraan in de mond. Hierdoor is deze lastig bereikbaar, en dat merk je met poetsen. Toch is het belangrijk om de verstandskies zo goed mogelijk mee te poetsen. Gebruik een elektrische tandenborstel met kleine kop, hiermee gaat het echt een stuk makkelijker. Elektrisch poetsen voorkomt ook dat je flink heen en weer moet bewegen. Eigenlijk laat je de tandenborstel het werk doen.
Bekijk elektrische tandenborstels
Ook is het belangrijk dat je de ruimte tussen de kiezen goed schoonmaakt. Dit doe je met een ragertje, flosdraad of tandenstokers. Wanneer je de verstandskiezen niet goed schoonmaakt dan kunnen hier gaatjes ontstaan. Hierbij dringen bacteriën de kies in en veroorzaken een ontsteking. Uiteindelijk kan ook de wortel van de verstandskies ontstoken raken.
Verstandskies komt niet door, moet ik deze eruit laten halen?
Wanneer de verstandskies niet of half doorkomt en een ontsteking veroorzaakt, dan wordt deze verwijderd. Maar wanneer de verstandskies niet doorkomt en niet voor problemen zorgt, dan kun je deze gewoon laten zitten. Of de verstandskies eruit moet worden gehaald hangt dus helemaal van de aanwezigheid van problemen af.
Vroeger werden verstandskiezen preventief verwijderd. Zo konden ze ook niet voor problemen zorgen. Tegenwoordig zijn tandartsen hier wat terughoudend in. Laat je verstandskiezen dus ook niet preventief weghalen, dit is nergens voor nodig.
Zo werkt het weghalen van verstandskiezen
Doet een verstandskies trekken pijn? Vanwege de moderne en goede verdoving merk je hier nauwelijks iets van. Het kan alleen vervelend aanvoelen omdat je de tandarts of kaakchirurg voelt trekken en duwen. Sommige verstandskiezen hebben weerhaken in de wortel. Dit maakt het veel lastiger om ze te verwijderen. De tandarts of kaakchirurg moet hierdoor de verstandskies in meerdere delen kapot boren.
Is de verstandskies niet doorgebroken of maar half, dan kom je vaak bij de kaakchirurg terecht. Deze moet de verstandskies eruit snijden. Ook dit gebeurt onder plaatselijke verdoving.
Wond verstandskies doet pijn
De verstandskies komt niet door, is ontstoken en moet worden verwijderd. Prima, dat is tegenwoordig een makkelijke klus voor de tandarts of kaakchirurg. Na het verwijderen van de verstandskies blijft er een wond achter. Op zich geneest dit vrij snel.
De wond van de verstandskies doet pijn, wat moet je doen? Het is vrij normaal dat je tot een week pijn voelt. Vooral de eerste dag kan de pijn hevig zijn. Vaak krijg je pijnstillers mee, het is belangrijk dat je deze tijdig inneemt. Ook zal de arts een mondspoeling voorschrijven. Hiermee voorkom je dat de wond gaat ontsteken.
Blijft de wond pijn doen of bloeden, neem dan contact met de tandarts of behandelende arts op. Deze zal bekijken wat de oorzaak is.
Blijgezond.nl is een initiatief van gezondheidsdeskundige Dominique