Het uitblijven van de menstruatie heeft verschillende oorzaken. Zonder menstruatie is er geen eisprong geweest óf ben je zwanger. Wanneer de menstruatie uitblijft kan dit veel oorzaken hebben. Een zwangerschap is daar het meest bekende voorbeeld van. Ook lichaamsgewicht, hormonen, ziekte of stress spelen mee. Hieronder alle oorzaken op een rij.
Zwangerschap
Een zwangerschap is de meest bekende oorzaak voor het uitblijven van de menstruatie. Vaak wordt er bij overtijd dan ook gevraagd: ben je zwanger? Gebruiken jullie geen anticonceptie en zijn jullie bewust bezig met zwanger worden? Dan is het uitblijven van de menstruatie een spannende gebeurtenis.
Vaak houd je de eisprong bij. De eisprong is ongeveer 2 weken voor de verwachte menstruatie. Bij een zwangerschap treedt er soms net voor de verwachte menstruatie een kleine bloeding op. Dit is de innestelingsbloeding. Na enkele dagen, wanneer de menstruatie verwacht wordt, blijft deze uit. Je kunt dan een zwangerschapstest doen. Deze doe je bij voorkeur met ochtendurine. Is de test negatief en blijft de menstruatie toch uit, herhaal de test dan na drie dagen.
Lichaamsgewicht
Veranderingen in het lichaamsgewicht kunnen ervoor zorgen dat de menstruatie uitblijft of dat het patroon verandert. Overgewicht zorgt er vaak voor dat de cyclus langer wordt. Maar ook ondergewicht kan hiervoor zorgen.
Bij ernstig ondergewicht kan de menstruatie soms zelfs helemaal wegblijven. Dit zie je ook bij overgewicht, alhoewel het uitblijven van de menstruatie dan minder snel voorkomt. Het lichaam geeft eigenlijk een signaal af: het lichaamsgewicht is ongezond en niet geschikt voor een zwangerschap. Bijkomen (aankomen) of afvallen zijn dan de enige opties om weer een eisprong te krijgen.
Ziekten en afwijkingen
Sommigen ziekten verstoren de hormonen in het lichaam en daarmee ook de menstruale cyclus. Denk hierbij aan bijvoorbeeld kanker (tumor), waarbij vele processen in het lichaam verstoord raken. Vooral bij baarmoederkanker of eierstokkanker zie je verschijnselen als het uitblijven van de menstruatie en tussentijdse bloedingen.
Een recente operatie kan ervoor zorgen dat de menstruatie achterwege blijft. Bij het cushing-syndroom maken de bijnieren te veel van het bijnierschorshormoon aan. Ook hier blijft de menstruatie vaak uit. Vaak ontstaan er dan ook paarsrode strepen op de huid. Daarnaast kan een auto-immuunziekte de oorzaak zijn.
PCOS
Het uitblijven van de menstruatie komt vaker voor bij PCOS. Dit heet ook wel het poly cystes ovarium syndroom. Er zijn cysten op de eierstokken aanwezig, waardoor er moeilijk een eisprong plaatsvindt. Ook is er een teveel van het mannelijk hormoon aanwezig. Gemiddeld komt dit bij 1 op de 10 vrouwen voor. De eisprong zal onregelmatig voorkomen of helemaal wegblijven, waardoor ook de menstruatie uitblijft.
Fout in de berekening
Iets wat veel voorkomt: een misrekening. Gemiddeld duurt de menstruatie cyclus 28 dagen, maar kan ergens tussen de 21 en35 dagen liggen. Soms duurt de cyclus zelfs nog langer. Vrouwen die onregelmatig ongesteld zijn kunnen zich nogal eens misrekenen.
De eisprong treedt 14 dagen vóór de menstruatie op. Vaak wordt gedacht 14 dagen ná de menstruatie, maar dit klopt alleen wanneer de cyclus precies 28 dagen duurt. Ook kan de eisprong een keer later optreden door een onderliggende oorzaak. Oudere vrouwen krijgen vaker te maken met een onregelmatige cyclus.
Gebruik van medicijnen
Het uitblijven van de menstruatie kan ook met medicijngebruik te maken hebben. Bepaalde medicijnen zorgen dat er geen eisprong plaatsvindt. In de bijsluiter moet het uitblijven van de menstruatie of een onregelmatige menstruatie als bijwerking vermeld staan. Ook zijn er medicijnen die de eisprong bewust blokkeren. Denk hierbij aan de anticonceptiepil. Er vindt geen eisprong plaats en wie de pil door blijft slikken wordt ook niet ongesteld of krijgt een lichte bloeding tussendoor.
Omdat de meeste vrouwen na 3 weken gebruik gedurende één week stoppen (stopweek), vindt er een onttrekkingsbloeding plaats. Dit lijkt op een echte menstruatie maar is het in feite niet, omdat er ook geen eisprong heeft plaatsgevonden. Na het definitief stoppen van de pil kan het nog enige tijd duren voordat er weer een eisprong of een regelmatige menstruatie optreedt. Bij sommige vrouwen kan dit wel een jaar duren, vooral wanneer je de anticonceptiepil lang hebt gebruikt.
Bioritme is verstoord
Iedereen heeft een bioritme. Dit is het ritme in dag en nacht, maar ook in seizoenen. Ga je vaak laat naar bed, werk je in de nacht of ploegendienst? Dan kan de cyclus erg onregelmatig worden. Het uitblijven menstruatie is hier een gevolg van. Het bioritme is dan verstoord. Het lichaam heeft enige tijd nodig om hieraan te wennen.
Over het algemeen is het beter om de ploegen vooruit te werken: ochtend, middag, nacht. Ploegendiensten die met de kok mee routeren geven een snellere aanpassing dan wanneer ze andersom zouden zijn. Ook zijn snelle ploegendiensten (3-4 dagen) beter dan langere ploegendiensten (6-7 dagen). Vrouwen die ploegendiensten werken kunnen soms erg lang last hebben van het uitblijven van de menstruatie. Ook kost het werken in ploegendienst je gemiddeld 5 tot 8 jaar van je leven.
Stress en spanning
Een veel voorkomend probleem in onze samenleving: stress en spanning. Van nature is stress goed, het hou je alert en je bent in staat om direct te vechten of te vluchten. Dit komt door onder andere het hormoon adrenaline dat vrijkomt bij stress. Langdurige stress eist zijn tol. Er ontstaat overgewicht, het uitblijven van de menstruatie, slaapproblemen, concentratiestoornissen en veel lichamelijke en psychische klachten.
Vrouwen met langdurige stress hebben vaak vruchtbaarheidsproblemen. Ook komt het voor dat vrouwen zo geforceerd bezig zijn met zwanger worden, dat dit stress oplevert. Met een onregelmatige of langdurige cyclus als gevolg. Vaak hoor je ook dat wanneer vrouwen het zwanger willen worden loslaten, ze plots wel spontaan zwanger worden.
De overgang
Vrouwen in de overgang verkeren ook wel in de pre-menopauze. In deze periode wordt de periode tussen twee menstruatie in steeds langer. De overgang begint op een leeftijd ergens tussen de 45 en 55 jaar. Er treden klachten op als opvliegers, nachtelijk zweten, haaruitval, problemen met slapen, prikkelbaar, opgeblazen gevoel en vooral een onregelmatige menstruele cyclus. De overgang ontstaat door hormonen die minder geproduceerd worden. Uiteindelijk zal de overgang eindigen met de menopauze.
Menopauze
Veel mensen halen de overgang en de menopauze door elkaar. De menopauze is in feite de allerlaatste menstruatie die een vrouw heeft gehad. Na deze menstruatie vindt er geen eisprong meer plaats en ben je onvruchtbaar. De klachten die bij de overgang aanwezig waren zullen grotendeels verdwijnen of minder worden.
De menopauze is niet altijd duidelijk. Daarom wordt er gezegd dat wanneer je minimaal een jaar geen menstruatie hebt gehad, je dan de menopauze bereikt hebt. Sommige vrouwen komen al heel vroeg in de overgang en de menopauze terecht. Vaak komt dit door bijvoorbeeld een hormonale stoornis, het verwijderen van de eierstokken of een vorm van kanker.
Meerdere vrouwen wonen onder één dak
Uit diverse onderzoeken is bekend dat wanneer meerdere vrouwen gedurende langere periode onder één dak wonen, gelijktijdig gaan menstrueren. Dit is een feit dat je ook bij dieren ziet, waarvan meerdere vrouwelijke dieren in één groep leven. Het doel hiervan is om zo allemaal gelijktijdig bevrucht te worden en te bevallen.
Hoewel de moderne vrouw hier niet op zit te wachten zie je dit wel vaak gebeuren. Het gaat hier dan om vrouwen die geen hormonen zoals de hormoonspiraal of de anticonceptiepil gebruiken. Omdat de menstruele cyclus automatisch wordt aangepast aan die van de andere vrouwen, kan het voorkomen dat de menstruatie tijdelijk uitblijft.
Blijgezond.nl is een initiatief van gezondheidsdeskundige Dominique