Krijg je pijn tijdens de bevalling? De meeste vrouwen wel, er zijn natuurlijk altijd uitzonderingen. Wat kun je verwachten en hoeveel pijn gaat het doen? Voor de allereerste keer bevallen brengt veel onzekerheid met zich mee. Soms is pijnbestrijding wel mogelijk, zoals een ruggenprik.
Onzeker over de bevalling
Je bent bijna negen maanden zwanger. Dit betekent dat de bevalling langzaam nadert. Natuurlijk kijk je uit naar de komst van je kindje. Aan de andere kant ben je ook onzeker en misschien wel bang voor de bevalling. Want bevallen doe je niet zomaar even. Lees meer over de normale bevalling zonder complicaties en of pijnbestrijding iets is.
De verschillende fases van de bevalling
Bang voor pijn tijdens de bevalling? Het is belangrijk dat je weet hoe een bevalling verloopt. Een bevalling kun je indelen in drie fases. Dit wil echter niet zeggen dat je alle fases herkent.
Dit gebeurt er voorafgaande aan de bevalling
Vanaf de tweede helft van de zwangerschap krijg je regelmatig last van oefenweeën. Dit is een licht samentrekken van de baarmoeder. Met oefenweeën bereidt het lichaam zich voor op de daadwerkelijke bevalling.
Een aantal dagen voor de bevalling kun je de slijmprop verliezen. Dit ziet eruit als een slijmerige sliert, dat soms met wat bloedverlies gepaard gaat.
De baarmoedermond wordt onder invloed van hormonen in de laatste dagen tot uren voor de bevalling korter en slapper, dit heet verweken en verstrijken. Zie het als het tuitje van een opgeblazen ballon, waarvan dat tuitje moet verdwijnen. De baarmoedermond is hiermee te vergelijken en het 3 cm lange tuitje moet eerst helemaal verdwijnen voordat er ontsluiting kan plaatsvinden.
Lezen: bevallen boek
Pijn tijdens de bevalling – de ontsluitingsfase
Het is eindelijk zover: je gaat bevallen. Dit gebeurt nadat de baarmoedermond verstreken is. Nu kan de daadwerkelijke ontsluiting plaatsvinden. Hierbij rekt de baarmoedermond op. Dit gebeurt net zo lang totdat de baarmoedermond een diameter van ongeveer 10 cm heeft. De ontsluitingsfase kun je onderscheiden in drie fases:
- Beginfase: 0-4 cm
- Middenfase: 4- 8 cm
- Laatste fase: 8-10 cm
De ontsluitingsfase betekent voor veel vrouwen pijn tijdens de bevalling. Op zich is dit een normaal verschijnsel. Je lichaam maakt wel pijnstillende hormonen aan. Hierdoor merk je dat je de pijn tijdens de bevalling beter kunt verdragen.
De uitdrijvingsfase
Tussen de 8 en 10 cm ontsluiting krijgen de meeste vrouwen het gevoel alsof ze vreselijk naar het toilet moeten. Dit betekent dat de persweeën op gang komen.
Bij volledige ontsluiting, dit is 10 cm, mag je toegeven aan deze persdrang. Duw hierbij voorzichtig mee naar buiten. De persweeën worden steeds sterker en je zal ook meer kracht gaan zetten om het kind naar buiten te drijven.
Wat gebeurt er wanneer je niet mee perst? Dat is voor de meeste vrouwen onmogelijk. De persdrang zorgt er namelijk voor dat je automatisch gaat persen. Maar wanneer je niet meeperst, bijvoorbeeld omdat je niet kan, wilt of durft, dan wordt het kind evengoed geboren.
Persweeën staan namelijk gelijk aan 80% van de kracht tijdens de bevalling. De overige 20% doe je door mee te persen.
Wanneer het hoofdje eenmaal “staat”, het hoofdje blijft tussen twee weeën door zichtbaar in de vulva, dan duurt het nog maar enkele weeën voordat het kind geboren wordt.
Heb je pijn tijdens de bevalling wanneer je moet persen? Ja, veel vrouwen voelen pijn. Maar door de persdrang en de hormonen ga je hier dwars doorheen.
(tip) in stijl bevallen: bevallingsjurkje
Nageboorte en naweeën
10 minuten tot een half uur na de geboorte van het kind wordt de placenta geboren. Dit heet de nageboorte. De baarmoeder trekt samen en drijft de placenta in zijn geheel eruit.
Tot enkele dagen na de bevalling kunnen er naweeën optreden. Bij een eerste kind is dit vaak nauwelijks merkbaar. Bij ieder volgend kind kunnen naweeën heftiger zijn. Door die naweeën trekt de baarmoeder goed samen en worden wonden gesloten.
Pijn tijdens de bevalling: welke fase?
Ben je benieuwd wanneer je pijn tijdens de bevalling ervaart? Wat vooraf gaat aan de bevalling doet nauwelijks pijn. De oefenweeën geven een vervelend en gespannen gevoel en de buik voelt aan als een harde voetbal. Dit is zelden pijnlijk. Het verliezen van de slijmprop, vruchtwater of bloed is pijnloos.
Ontsluitingsfase en pijn
Tijdens de beginfase komen de weeën nog onregelmatig, er kan soms wel twee uur tussen zitten. De weeën zijn nauwelijks merkbaar. Je kunt ze omschrijven als een menstruatie-achtig gevoel en pijn.
De middenfase is duidelijk herkenbaar: de weeën volgen elkaar wat sneller op. Om de 4 tot 5 minuten, later om de 2 tot 3 minuten. Sommige vrouwen ervaren deze fase als zeer pijnlijk terwijl anderen er goed mee overweg kunnen.
Over het algemeen heb je je aandacht nu wel echt bij de weeën nodig om deze op te vangen. Aan het einde van de middenfase verliezen veel vrouwen de moed en roepen zinnen uit als: ik kan niet meer, ik wil niet meer. Misselijkheid en overgeven komt in deze fase soms ook voor.
De laatste fase is het zwaarst. De weeën komen heel snel achter elkaar, soms is er amper een pauze tussen en ze zijn zeer heftig. De pijn is moeilijk op te vangen. Het dringt nauwelijks tot je door wat er om je heen gebeurt en je wil met rust gelaten worden.
Uitdrijvingsfase en pijn
De persweeën geven je het gevoel alsof je enorm naar de wc moet. De meeste vrouwen moeten hier ongewild aan toegeven. Het meepersen doet in het begin nog weinig pijn. Naarmate het kind dichter bij de vulva komt, ontstaat er meer druk en ook meer pijn. Ondanks de pijn. Voelen de meeste vrouwen een oerkracht naar boven komen die ervoor zorgt dat ze tegen de pijn in meepersen.
Bij het staan van het hoofdje is er een branderig gevoel merkbaar, soms omschreven als een gevoel dat je uit elkaar scheurt. Niet om je bang te maken maar soms scheur je letterlijk in. De geboorte van het hoofdje is het moeilijkste en pijnlijkste gedeelte, de rest van het lichaam is niet voelbaar.
De nageboorte en naweeën
Na zoveel geweld zijn de samentrekkingen van de baarmoeder om de placenta uit te drijven niet pijnlijk.
De naweeën zijn een ander verhaal: bij een eerste bevalling hebben de meeste vrouwen hier geen last van. Bij een tweede of volgende bevalling kunnen naweeën net zo pijnlijk zijn als de middenfase van de bevalling.
Hoe lang duurt de hele bevalling?
De vraag is hoe lang een bevalling duurt. Dit verschilt echt per vrouw, een eerste kind duurt meestal langer dan een tweede en volgend kind. Als vuistregel kun je stellen dat er per uur 1 cm ontsluiting vordert, maar de beginfase van de ontsluiting kan soms wel tot twee dagen duren.
Er zijn vrouwen die tot aan de 8 tot 10 cm ontsluiting helemaal niks merken en bijna pijnloos bevallen, terwijl andere vrouwen bij de eerste cm al veel pijn ervaren.
Hoe lang het duurt heeft vooral te maken met je eigen pijnbeleving. Ervaar je veel pijn dan duurt de bevalling voor je gevoel ook veel langer. Bovendien kan veel pijn ook een gespannenheid veroorzaken, waardoor de hele bevalling langer duurt. Stress en gespannenheid zijn niet bevorderlijk voor het verloop van de bevalling.
Pijnbestrijding tijdens de bevalling
Ben je bang voor pijn tijdens de bevalling? In sommige landen is het heel normaal dat je pijnloos bevalt. In Amerika bevalt slecht tien procent van de vrouwen zonder enige vorm van pijnbestrijding. In de westerse landen komt pijnbestrijding relatief minder voor.
In Nederland kijkt de verloskundige of gynaecoloog het liefst het verloop van de bevalling eerst aan. Dan pas kan er nog besloten worden tot pijnbestrijding. Bespreek vooraf de mogelijkheden met de verloskundige of gynaecoloog. Bevallen met pijnbestrijding zal altijd in het ziekenhuis moeten plaatsvinden, omdat er risico’s aan verbonden zijn bij het gebruik hiervan.
Tips tijdens de bevalling
Hieronder wat tips om pijn tijdens de bevalling zo klein mogelijk te maken.
- Bij ernstige rugpijn: druk op de onderrug kan verlichting geven, dit kan door de partner gedaan worden.
- Liggen op de rug verergert de rugpijn, ga op de zij liggen, zitten of staan.
- Bij alleen buikweeën is liggen op de rug vaak prettiger
- Beweeg hoe jij het zelf wil: het is jouw bevalling en je maakt zelf de keuze hoe je die gaat doorstaan. Zitten, liggen, staan of lopen, in bad, geef aan waar jij je prettig bij voelt.
- Geef duidelijk aan wanneer je rust wilt, en beslis zelf wie er wel en niet bij de bevalling aanwezig mag zijn. Niemand zal het vreemd vinden als je op het laatste moment toch nog die goede vriendin, je moeder of je partner de deur uit stuurt.
- Ga tussendoor gerust naar het toilet: hier kan je even jezelf zijn en alles laten lopen. Wees gerust: kinderen worden zelden in het toilet geboren en ze laten je echt niet gaan met volledige ontsluiting.
- Lees tussendoor een boek, bel een vriendin, kijk een tv-programma, alles wat afleiding geeft, doet jou de pijn vergeten.
- Bij heftige naweeën mag je (soms) een paracetamol innemen.
Vergeven en vergeten
Een vaak gezegde en gehoorde zin: na de bevalling ben je alles vergeten. En vaak is dit ook zo. Wanneer je na al dat zware werk een nat, warm en klein hummeltje in je armen sluit, grote ogen die je aankijken en een mondje dat smakkende geluidjes maakt, is al het leed heel snel vergeten. En vergeven.
Blijgezond.nl is een initiatief van gezondheidsdeskundige Dominique