Bij een lichaamstemperatuur lager dan 35 °C spreken we van een ondertemperatuur. Onderkoeling bij baby komt soms direct na de geboorte voor. In ernstige gevallen loopt dit dodelijk af. Daarom is het belangrijk om onderkoeling te herkennen en direct in actie te komen. In dit artikel meer over de symptomen en behandeling van ondertemperatuur.
In het kort
- Wanneer de lichaamstemperatuur onder 35°C zakt, spreken we van ondertemperatuur
- Bij een te lage lichaamstemperatuur gaat het hart onregelmatig kloppen
- Ernstige onderkoeling baby kan dodelijk aflopen
De normale lichaamstemperatuur
De mens heeft een lichaamstemperatuur die rond de 37 °C ligt. Hier zitten wat schommelingen in. De normale temperatuur ligt bij zowel volwassenen als baby’s ergens tussen de 36,5 °C en 37,5 °C.
Komt de lichaamstemperatuur boven de 38 graden, dan is er sprake van koorts. Vaak heeft dit maken met een koude omgeving. Een temperatuur tot 36 graden is niet verontrustend. Hoewel een lichaamstemperatuur van 35.1 graden laag is, wordt er nog steeds niet gesproken van onderkoeling.
Onderkoeling baby: temperatuur lager dan 35
Zodra de temperatuur op 35 graden of lager uitkomt, kunnen we zeggen dat baby onderkoeling heeft. Vooral pasgeboren baby’s zijn hier erg gevoelig voor. Dit komt omdat ze hun eigen lichaamstemperatuur moeilijk kunnen reguleren. Dit is vooral de eerste 10 dagen na de geboorte van toepassing. Later kan baby de lichaamstemperatuur steeds beter reguleren.
Oorzaken onderkoeling bij baby
Hoe ontstaat onderkoeling bij een baby? Dit heeft alles met de omgevingstemperatuur te maken. Is het erg koud in het slaapkamertje, dan raakt het lichaam van baby onderkoeld. Het babylichaam kan namelijk zelf niet de temperatuur omhoog brengen. Soms ontstaat onderkoeling doordat baby in het koude water terecht komt. Zelden is afspraken van een ziekte van het zenuwstelsel, waarbij er continu een ondertemperatuur optreedt.
Voorkomen van ondertemperatuur en onderkoeling
Om onderkoeling baby te voorkomen zijn een aantal dingen erg belangrijk:
- Niet te koude omgeving
- Babymutsje
- Warmtekruik
- Thermometer
De omgeving mag niet te koud maar zeker ook niet te warm zijn. Bij een te koude omgeving raakt baby onderkoeld, bij een te warme omgeving oververhit. De meeste lichaamswarmte gaat via het hoofd verloren. Een babymutsje houdt de warmte vast. Het is dan ook aan te raden om gedurende de eerste 10 dagen na de geboorte baby een mutsje op te zetten.
Voelt baby koud aan, dan kan een warmtekruik helpen. Hierbij is het belangrijk dat baby geen brandwonden kan oplopen. Een goede warmtekruik is dan ook voorzien van een beschermende kruikenzak.
Het opmeten van de lichaamstemperatuur
Alleen door het opmeten van de lichaamstemperatuur kan bekeken worden of baby onderkoeld is. Gebruik hiervoor een rectale thermometer. Deze heeft de hoogste betrouwbaarheid. De kraamhulp of verloskundige zal adviseren om minimaal 2 maal per dag de temperatuur te meten. Vaak is het de bedoeling dat de ouders dit noteren, zodat de kraamhulp dit goed in de gaten kan houden.
Een oorthermometer is een prima alternatief maar minder betrouwbaar. Daarom valt aan te raden om altijd gebruik te maken van een rectale lichaamsthermometer.
Wanneer is onderkoeling baby dodelijk?
Een matige onderkoeling baby is nog niet direct ernstig. Wel is het belangrijk om de lichaamstemperatuur omhoog te brengen. Bij een lichaamstemperatuur van 34 of 35 graden zal het lichaam gaan rillen. Hierbij worden de spieren in beweging gezet (spiertrekkingen). Dit zorgt ervoor dat het lichaam warmte produceert. Helaas zal een baby minder snel gaan rillen, waardoor het lichaam sneller afkoelt.
Zakt de temperatuur onder de 34 graden, dan stopt het rillen. Zowel de hartslag als de ademhaling vertonen onregelmatigheden. Dit is een kritieke situatie waarbij snel bewusteloosheid kan optreden. Dit gebeurt zodra de lichaamstemperatuur onder de 30 graden komt.
Een lichaamstemperatuur lager dan 28 graden is zeer ernstig en soms dodelijk. Het hart stopt met kloppen en er treedt een hersendood of schijndood op. Alleen in geval van schijndood is het nog mogelijk om te reanimeren en hulp te bieden. Is een patiënt eenmaal hersendood, dan is er geen hulp meer mogelijk.
Behandeling en herstel
Bij ondertemperatuur is het belangrijk om deze weer omhoog te brengen. Bij een baby werkt het heel eenvoudig door deze ontbloot tegen de eigen blote huid aan te leggen. Dit noemen we ook wel huid op huidcontact. Het beste is om met baby in bed te liggen, met warme dekens hier overheen.
Is de lichaamstemperatuur lager dan 35 graden, dan is het belangrijk om direct contact op te nemen met de huisarts of hulpdiensten. Afhankelijk van de situatie wordt baby in een isoleerdeken gewikkeld. Hierbij is de goudkleurige zijde naar buiten gekeerd.
Bedek ook het hoofd, zodat lichaamswarmte niet via deze kant verloren gaat.
In de tussentijd mag baby niet drinken en wordt een arts gewaarschuwd. Soms is reanimatie per direct nodig. Dit moet gebeuren totdat de hulpdiensten aanwezig.
Waarschuwing: Het is belangrijk om een onderkoelde baby of onderkoeld kind nooit bij een warmtebron te houden. Dit zorgt voor verwijdering van de bloedvaten, waardoor er warm bloed naar de huid stroomt. Hierdoor koelen de organen te snel af. De warmte moet zoveel mogelijk binnen in het lichaam blijven.
Met een goede en snelle behandeling is volledig herstel mogelijk. Bij ernstige onderkoeling baby kan er blijvende schade optreden. Dit betreft schade aan de organen, het hart of de hersenen.
Blijgezond.nl is een initiatief van gezondheidsdeskundige Dominique