Heb je al eens van leukotomie gehoord? Dit is een chirurgische ingreep van de hersenen. Tussen de jaren 1936 en 1950 was leukotomie een veelgebruikte methode bij psychische stoornissen. Hierbij werd de verbinding van het voorhoofdsgedeelte en het zenuwstelsel doorgesneden. Er ontstond een afvlakking van de persoonlijkheid en een vermindering van emotionele spanningen. Tegenwoordig wordt leukotomie soms toegepast maar dan in mildere vorm.
Uitleg over leukotomie
Een andere benaming voor leukotomie is frontale lobotemie. Je kunt ook spreken van defrontalisatie. Een moeilijke benaming die je natuurlijk niet hoeft te onthouden. Bij leukotomie gaat het om een operatieve ingreep die vroeger veel werd toegepast bij psychische stoornissen.
Tegenwoordig zien we dit als een barbaarse behandeling. Daarom kon je leukotomie bijna niet meer tegen. Alleen bij ernstige gevallen van dwangneurose wordt dit heel soms gedaan. Maar dat zijn echt zeldzame gevallen.
Operatie van vroeger
Natuurlijk, de medische wereld zag er vroeger heel anders uit dan nu. Stel je maar eens voor wat er de afgelopen 50 jaar allemaal is veranderd! En nog steeds worden er nieuwe behandelmethoden gevonden. Zo is het in de toekomst mogelijk om ernstige ziekten te genezen.
Even weer terug in de tijd. Leukotomie is een operatie die tussen 1936 en 1950 veel toegepast werd. Vanaf de jaren ‘60 werd deze operatie nog maar weinig toegepast. Tot de jaren ‘80 werd ze hier en daar nog gebruikt, maar daarna verdween leukotomie al snel naar de achtergrond.
Dit betekent echter niet dat leukotomie als behandeling helemaal is verdwenen. Heel af en toe wordt dit in bepaalde landen toch uitgevoerd. Vaak wordt dit niet naar buiten toe gebracht omdat we het als barbaars beschouwen. Gek dat we daar vroeger heel anders over dachten.
De beste boeken in psychologie
Hoeveel mensen hebben leukotomie oftewel lobotomie ondergaan?
Walter Freeman was de persoon die van lobotomie een populaire techniek maakte. Hij vertelde dat deze behandeling zeer goed werkte bij verschillende psychische problemen. Ook bij wangedrag van kinderen (ongewenst gedrag) werd leukotomie toegepast. Dat zou tegenwoordig helemaal niet meer kunnen.
Best veel mensen hebben een leukotomie behandeling ondergaan. Alleen al in Amerika waren dit er ongeveer 40.000. In Engeland kregen ruim 17.000 mensen een leukotomie behandeling. Daarnaast nog eens 9000 personen in Scandinavië. Een van de meest bekende patiënten is Rosemarie Kennedy, de zus van de Amerikaanse politicus John F Kennedy.
Rosemary Kennedy onderging in 1941 een leukotomie vanwege een lichte mentale achterstand. De ingreep mislukte en Rosemary bleef voor de rest van haar leven incontinent en ze kon niet meer praten.
In Nederland is leukotomie verboden. Sinds de jaren ‘50 is dit ook in Duitsland, Japan en de Sovjet-Unie verboden. In Spanje en het Verenigd koninkrijk wordt dit alleen in lichte vorm toegepast. Het bestaat dus nog steeds in afgeslankte vorm!
Het idee achter leukotomie
Leukotomie was eigenlijk helemaal geen nieuw idee. Uit opgravingen blijkt dat de oermens er al van overtuigd was dat kwade geesten in iemand alleen konden ontsnappen door gaten in het hoofd te boren.
Leukotomie heeft ook voor aardig wat slachtoffers gezorgd. In 1889 sprak een medicus over het feit dat het weghalen van bepaald hersenweefsel kan zorgen voor herstel bij psychische stoornissen. Hij haalde bij zijn schizofrene patiënten hersenschorsweefsel weg, met ernstige gevolgen. Slechts twee van zijn patiënten kregen niet te maken met complicaties.
In 1936 voerde een andere medicus (Moniz) 20 operaties uit, waarbij een leukotoom (een buis) tussen de voorste hersenkwab en de overige hersencentra werd gedraaid. In 1939 werd Moniz door een ontevreden patiënt neergeschoten en raakte hierbij verlamd.
Moderne leukotomie
Leukotomie is gemoderniseerd en heet cingulotomie. Hierbij wordt het hersenweefsel gedeeltelijk met behulp van elektriciteit weggebrand. Deze behandelmethode wordt niet in alle landen uitgevoerd maar wel Spanje en het Verenigd Koninkrijk.
Behandeling van psychische stoornissen
Tegenwoordig werken we niet meer met een behandeling van leukotomie of lobotomie. Psychische stoornissen worden vaak behandeld middels therapie of psychofarmaca. Dit zijn geneesmiddelen die inwerken op de psyche van de mens. Antidepressiva zijn hier een bekend voorbeeld van.
Veel geneesmiddelen hebben bijwerkingen. Een aantal hiervan versterken juist de psychische stoornissen. Er kunnen door psychofarmaca ook andere stoornissen optreden. Toch is deze behandeling effectiever dan leukotomie. Dit komt omdat een behandeling middels medicatie beter te reguleren is.
Door het aanpassen of het stoppen met de geneesmiddelen worden bijwerkingen verholpen. Ook kan middels medicijnen bekeken worden of een andere dosering zinvol is, of dat er overgestapt moet worden op een ander medicijn. Met leukotomie waren de bijwerkingen vaak erg groot en niet meer te verhelpen. Ook werd er getwijfeld over de juiste werking van de operatie.
Hoe werkte leukotomie?
Ondanks de leukotomie niet meer wordt toegepast wil je wel weten hoe dit precies in zijn werk ging. Daarom vind je hier wat informatie over.
Tijdens de operatie werd de verbinding tussen de voorste hersenkwab en die met de overige hersencentra doorgesneden. Dit gebeurde eerst door het inboren van twee gaten in de schedel, later werd een instrument tussen ooglid en oogbol de hersens in geschoven. Dit gebeurde allemaal onder plaatselijke verdoving.
De operatie zorgde ervoor dat de patiënt emotionele spanningen minder ervaarde. Ook de persoonlijkheid werd afgevlakt. Leukotomie werd toegepast bij patiënten met een ernstige psychose of met grote angsten. Vaak was een andere behandelmethode niet afdoende. Het ging hier om patiënten die ernstig depressief waren, met zelfmoordneigingen. Ook patiënten met grote psychische stoornissen en een onvermogen tot normaal functioneren kwamen in aanmerking voor leukotomie.
Een tijdlang werd leukotomie gezien als de ideale behandelmethode, zelfs voor kleine problemen. Kinderen werden soms geopereerd om ongewenst gedrag af te vlakken.
Dwangneurose en behandeling middels leugen Johnny
Een andere, meer moderne naam voor dwangneurose is obsessieve-compulsieve stoornis. Dit is een angststoornis en kenmerkt zich door dwanggedachten of dwanghandelingen. Dwanggedachten of dwanghandelingen worden uitgevoerd om spanningen te verminderen of te vermijden. Oorzaken zijn te vinden in neurologische afwijkingen, psychische factoren, hersenbeschadiging of genetische afwijkingen.
Bij ernstige vormen van dwangneurose, waarbij andere behandelmethoden niet werken, wordt nog wel leukotomie toegepast. Niet in Nederland maar wel in andere landen. Het betreft hier een lichte behandeling van leukotomie. Delen van het limbisch systeem (onderdeel van de grote hersenen) wordt middels elektrodes weggebrand.
Blijgezond.nl is een initiatief van gezondheidsdeskundige Dominique