Bij uitdroging en een hoge lichaamstemperatuur kan een hitteberoerte optreden. Een levensgevaarlijke situatie die nogal eens bij ouderen ontstaat. Het komt ook vaker voor bij hardlopers (marathon). Ontdek wat een hitteberoerte is, wat de symptomen zijn en welke behandeling nodig is.
Oorzaken hitteberoerte
Belangrijkste vraag: wat zijn de hitteberoerte oorzaken? Het heeft allemaal te maken met een hoge omgevingstemperatuur. Dit verklaart waarom een hitteberoerte vaak in de zomer voor komt. Het wordt het meest bij ouderen en hardlopers of sporters gezien. Er zijn een aantal uitlokkende factoren:
- Diabetes (suikerziekte)
- Hoge bloeddruk
- Hartafwijking
- Ondergewicht of overgewicht
- Nierziekte
- Longziekte
Mensen die aan zonnebrand leiden, hebben eerder kans op het krijgen van een hitteberoerte. Bij zonnebrand ziet de huid er rood uit. Bovendien voelt deze pijnlijk aan. Uitdroging is een risicofactor. Bij uitdroging is er een dorstgevoel aanwezig.
Bijkomende symptomen zijn duizeligheid, hoofdpijn, verwardheid en een snelle ademhaling. Ook nu weer hebben ouderen meer kans op uitdroging. Het wordt ook gezien bij ziekte met braken en diarree of veel sporten en weinig drinken.
Medicatie en oververhitting
Bepaalde medicijnen zoals antidepressiva, bètablokkers of plaspillen kunnen uitdroging of oververhitting van het lichaam veroorzaken.
Symptomen: zo ziet een hitteberoerte eruit
Voordat een hitteberoerte ontstaat, is er eerst sprake van een zonnesteek, hittekrampen of warmte syncopen. Het is belangrijk om de symptomen van deze 3 dingen te herkennen.
Bij een zonnesteek ontstaan er klachten als koorts, misselijkheid en hoofdpijn. Ook duizeligheid, een snelle ademhaling en snelle hartslag komen voor.
Hittekrampen kenmerken zich door misselijkheid of braken, zwakte en zweten. Daarnaast komen spierkrampen en een snelle pols voor.
Warmte syncopen wordt ook wel hitteflauwte genoemd. Hierbij krijgen de hersenen tijdelijk onvoldoende zuurstof. Belangrijke symptomen zijn hoofdpijn en duizeligheid, zweten, bleek zien en oorsuizen. Een verhoogde hartslag en vlekken voor de ogen komen ook veel voor.
Wanneer bovenstaande symptomen niet behandeld worden, ontstaat er een hitteberoerte. Dit zijn de belangrijkste hitteberoerte symptomen:
- Een rode huid
- Duizeligheid
- Hoofdpijn
- Misselijkheid of braken
- Spierzwakte
- Oppervlakkige ademhaling
- Snelle hartslag
De patiënt heeft verder last van verwardheid en rusteloosheid. Hij of zij kan flauwvallen of in coma raken. Een hitteberoerte ontstaat wanneer de lichaamstemperatuur 40 graden of hoger is.
Eerste hulp bij hitteberoerte
Een hitteberoerte vraagt om directe actie. Hieronder de EHBO hitteberoerte:
- Bel 112
- Leg het slachtoffer in een coole omgeving
- Het slachtoffer moet zich rustig houden
- Cool de patiënt met coldpacks
- Laat het slachtoffer niets eten of drinken
Het is belangrijk dat de patiënt niet gaat rillen. Dit voorkom je door de nek, oksels en liezen te koelen. Ook het gebruik van een koeldeken is een goede optie. Zijn er geen coldpacks of koeldeken aanwezig, wikkel dan ijs in een doek.
Behandeling en herstel
Bij een hitteberoerte is onderzoek in het ziekenhuis nodig. De arts meet de lichaamstemperatuur en doet bloedonderzoek. Verder wordt er ook urineonderzoek uitgevoerd. Met behulp van röntgenfoto’s of een scan wordt bekijken of organen nog goed functioneren.
Behandeling bestaat uit koeling en ondersteuning van bloedcirculatie en gaswisseling (ademhaling). Het toedienen van vocht is een belangrijk onderdeel van de behandeling.
Complicaties van een hitteberoerte
Bij een hitteberoerte kan de patiënt in shock raken. Hierbij daalt de bloeddruk en kunnen organen uitvallen. Dit brengt blijvende schade met zich mee. Vaak gaat het hier om schade aan hart, lever en nieren.
Het overkwam de Eindhovenaar Roy van der Voort. Op 14 oktober 2018 deed hij mee aan de marathon van Eindhoven. Het was een warme dag. Na ongeveer 35 kilometer rennen kreeg hij een zwaar gevoel in de benen. 3 kilometer later kan hij het niet meer bijbenen. Hij zwalkte over de weg en ging tegen de vlakte. Diagnose: een hitteberoerte. Zijn hart en nieren waren aangetast, maar herstelden snel. Zijn lever heeft ruim 4 maanden nodig gehad om te herstellen.
Deze jongeman is niet de eerste die te maken krijgt met een hitteberoerte. Een programma van Zembla maakt duidelijk dat er onnodig veel doden tijdens hardlopenevenementen vallen. Vaak als gevolg van een hitteberoerte. Het is belangrijk dat er langs en parcours koelbaden staan. Zo kunnen hardlopers afkoelen. Dit voorkomt oververhitting van het lichaam.
Moeilijk een hitteberoerte herkennen
Het is vaak lastig om een hitteberoerte te herkennen, vooral omdat het slachtoffer er lange tijd niets van merkt. Tijdens een sportevenement wordt gedacht dat spierzwakte of hoofdpijn erbij horen. Dit zijn de eerste tekenen van oververhitting van het lichaam.
Naast koelbaden is het belangrijk dat er bij sportevenementen voldoende EHBO’ers aanwezig zijn. Bij controle en op iedere hoek van de straat moet minstens één EHBO’er aanwezig zijn. Deze staat in contact met andere EHBO-ers of medewerkers. Koelbaden en drinkwater moet altijd beschikbaar zijn.
Hitteberoerte bij ouderen en baby’s
Met goede preventie kan oververhitting en een hitteberoerte zoveel mogelijk voorkomen worden. Bij ouderen is het belangrijk dat ze tijdens de zomerperiode voldoende drinken. Daarnaast uit de zon blijven of de schaduw opzoeken. Dit geldt ook voor baby’s. Baby’s krijgen vaker te maken met oververhitting, omdat ze de warmte moeilijk kwijt kunnen.
Een baby draagt bij voorkeur luchtige kleding, maar is wel beschermd tegen de zon. Dit kan door middel van een petje of een zonnekap op de kinderwagen. Verder moet baby voldoende drinken. Bij warmte hoeft dit geen melk te zijn maar mag dit ook water zijn.
De symptomen van een hitteberoerte bij ouderen of baby’s ziet er hetzelfde uit als hierboven omschreven. Let goed op symptomen als sufheid misselijkheid of desoriëntatie. Neem bij twijfel altijd contact op met een arts of de hulpdiensten.
Blijgezond.nl is een initiatief van gezondheidsdeskundige Dominique