1 op de 7 vrouwen krijgt met borstkanker te maken. Dit soort cijfers is schrikbarend hoog. Wist je dat er negen verschillende vormen van borstkanker zijn? De oorzaken zijn zeer divers. Merk je veranderingen aan de borst dan moet je dit altijd na laten kijken. Hoe eerder de diagnose hoe beter de prognose. Leven met borstkanker: lees alles over de oorzaken, symptomen en behandelingen.
Kwaadaardig gezwel in de borst
Wat is borstkanker? Het gaat hier om een kwaadaardig gezwel in de borst, je spreekt dan ook wel van een tumor. Helaas kunnen tumorcellen losraken en zich via de bloedbaan in het lichaam verspreiden. Op andere plekken in het lichaam groeien ze tot nieuwe tumoren uit: je spreekt dan van uitzaaiingen.
Wie krijgt borstkanker?
Enkele decennia geleden kreeg 1 op de 9 vrouwen borstkanker. Tegenwoordig is dit gegroeid naar 1 op de 7 vrouwen. Dat zijn ernstige cijfers. In Nederland krijgen jaarlijks 17.000 vrouwen de diagnose borstkanker. Daarnaast horen jaarlijks 144 mannen dat ze borstkanker hebben.
Borstkanker is hiermee de op een na meest voorkomende kankersoort. 80% van de patiënten is ouder dan 50 jaar. 30% van de patiënten is ouder dan 70 jaar. Een klein percentage, namelijk 20%, is jonger dan 50 jaar.
9 verschillende soorten borstkanker
Borstkanker kent 9 verschillende vormen, waarvan Invasief ductaal kanker het meest voorkomt. Hieronder vind je alle soorten in het kort beschreven.
1. Lobulair carcinoma in situ (LCIS)
Deze vorm van borstkanker verspreidt zich niet. Lobulair carcinoma in situ ontstaat in een melkklier en bevindt zich een vroeg stadium. Het wordt ook wel een voorstadium van borstkanker genoemd. Bij de meeste patiënten zijn er geen symptomen zichtbaar.
2. Ductaal carcinoma in situ (DCIS)
Deze kanker is nog in een zeer vroeg stadium en ontstaat in een melkgang. De kanker blijft binnen de melkgang en verspreidt zich niet.
3. Invasief ductaal kanker
Het gaat hierbij om kanker in de melkgang of melkklier, die zich al verder uitbreidt en ook buiten de melkgang of melkklier treedt. Ruim 85% van de borstkankers gaat om dit type kanker.
4. Mucineus of colloïd kanker
Deze vorm van borstkanker komt minder vaak voor, het gezwel ziet er geleiachtig uit en groeit langzaam.
5. Medullair kanker
Deze kanker lijkt mooi begrenst, maar spreidt zich soms toch uit naar de lymfeknopen. 5-7 % van de borstkankers gaat om dit type.
6. Tubulair kanker
Bij deze kanker worden zeer veel kleine klieren en buisjes geproduceerd die lijken op de normale melkgangen.
7. Invasief lobulair kanker
Kanker aan het uiteinde van de melkgangen of in de melkklieren. Ongeveer 7 % van de borstkankers gaat om dit type kanker.
8. Ziekte van Paget
Dit is een zeldzame vorm van borstkanker. De kanker bevindt zich in de opperhuid van de tepel.
9. Phyllodes tumor
Een zeer zeldzame vorm van borstkanker, waar niet nader op wordt ingegaan, omdat deze kanker voorkomt bij minder dan 1 % van de borstkankers.
Lezen: boeken over kanker
Oorzaak borstkanker
Borstkanker heeft verschillende oorzaken. Bij 5 tot 10 % van de vrouwen met borstkanker is er een erfelijke factor in het spel. Een erfelijke borstkanker wordt vaker in een vroeger stadium ontdekt dan andere borstkankers.
De anticonceptiepil zou ook een oorzaak kunnen zijn. Uit onderzoek is gebleken dat vrouwen die jong beginnen met de pil en dit minstens 4 jaar achter elkaar slikken, een iets hogere kans hebben op het krijgen van borstkanker voor de leeftijd van 36 jaar. Tien jaar na het stoppen met de pil is het risico weer net zo hoog als bij andere vrouwen.
Bepaalde medicijnen hebben ook invloed op het krijgen van kanker. Vaak wordt gedacht dat stress ook een oorzaak kan zijn, net als verontreinigd of verkeerd voedsel. Hier zijn geen harde bewijzen voor, maar het zou mogelijk een rol kunnen spelen. Meer onderzoek is zeker nodig. Wel is duidelijk dat stresshormonen de uitzaaiingen bij borstkanker bevorderen.
Vrouwen die na hun 35e hun eerste kind krijgen, lopen ook iets meer risico. Dit komt doordat deze vrouwen meer zijn blootgesteld aan het hormoon oestrogeen.
Alcohol en kanker
Alcoholgebruik tijdens de puberteit, met name veel, heeft ook een invloed. Daarnaast is er overgewicht, dit geeft ook een verhoogd risico op borstkanker. Vooral na de menopauze is dit risico verhoogd. Dit geldt ook voor vrouwen die behandeld worden of zijn met hormoonpreparaten.
Oorzaken of risicofactoren borstkanker:
- voor het 12e jaar voor het eerst menstrueren
- na het 55e jaar pas in de overgang komen
- niet of weinig zwangerschappen
- na het 35e jaar een eerste kind krijgen
- gebruik van anticonceptiepil
- geen of zeer kort borstvoeding geven
- overgewicht
- behandeling met hormoonpreparaten tegen overgangsklachten
borstkanker symptomen: wat merk je ervan?
Omdat borstkanker bij 1 op de 7 vrouwen voorkomt is het belangrijk om hier rekening mee te houden. Om de paar maanden de borsten grondig onderzoeken is zeker niet verkeerd.
Let hierbij op veranderingen aan de tepel zoals een schilfering of bloeding. Maar ook vocht dat uit de tepel loopt of een verdikking. Zijn de tepels ingetrokken, dan kan dit wijzen op borstkanker.
Andere symptomen zijn kuiltjes of plooien in de huid van de borst. Ook knobbeltjes in de borst of onder de oksels is een waarschuwing. Let verder op een rode uitslag die niet verdwijnt. Soms treedt er pijn op aan de borst, maar dit is zelden. Let goed op de algemene symptomen van borstkanker:
- verdikking of knobbel in of nabij de borst/ oksel
- verandering in grootte of vorm van de borst
- ingetrokken tepel
- opvallend opgezwollen tepel
- verdikking in de borst uit met kleine putjes
- vocht, bloed of een vreemde afscheiding uit de tepel
- zichtbare dikke ader in de borst
- roodheid of warmte
- huidbeschadiging
Een diagnose stellen
Vrouwen die regelmatig zelf hun borsten onderzoeken sporen vroegtijdig borstkanker op. Helaas is een tumor niet altijd vier zelf onderzoek te ontdekken. Daarom is er het bevolkingsonderzoek borstkanker.
Vrouwen in de leeftijd van 50 tot en met 75 jaar krijgen iedere twee jaar een uitnodiging voor dit bevolkingsonderzoek. Hierbij wordt een mammografie gemaakt. De borst wordt hierbij stevig onder een compressieplaat gedrukt. Dit is nodig voor het maken van een goede foto maar kan wel pijnlijk zijn. Gelukkig is er tegenwoordig te drukgestuurde mammografie, deze is een stuk minder pijnlijker.
Behandeling van borstkanker
De diagnose borstkanker, welke behandeling is er mogelijk? Er zijn vier behandelmethoden. Hieronder vind je elke methode apart uitgelegd.
Hormoonbehandeling
Toepasbaar bij kankercellen met hormoonreceptoren. Deze hormonen hebben de kankercellen nodig om te overleven. Bij hormoonbehandelingen wordt de hormoonproductie van bepaalde hormonen stopgezet. Hierdoor sterven de kankercellen.
Operatie
Een operatieve ingreep. Dit kan om een borstbesparende operatie gaan maar soms moet ook de hele borst worden geamputeerd. Dit gebeurt tegelijkertijd met het verwijderen van de lymfeklieren.
Bestraling
Bij bestraling wordt een elektronenstraal opgewekt. Dit richt de arts op de tumor waarbij de stralen schade aanricht aan kankercellen. Hierdoor zullen de cellen vaak afsterven. Bestraling heeft wat bijwerkingen waaronder vermoeidheid, verminderde eetlust, misselijkheid en haaruitval.
Je hebt ook inwendige bestraling. Hierbij wordt radioactief materiaal in of nabij de tumor gevraagd. Dit materiaal doodt de kankercellen. Inwendige bestraling wordt vaak tijdelijk geplaatst of bij de tumor achtergelaten.
Chemokuur (chemotherapie)
Bij uitzaaiingen wordt vaak gekozen voor een chemokuur. Dit verlicht de klachten bij ongeneeslijke borstkanker. Chemokuur bestaat uit een serie chemisch bewerkte medicijnen. Deze medicijnen moeten de kankercellen vergiftigen. Net als bij bestraling heeft ook een chemokuur wat bijwerkingen. Dit zijn haaruitval, misselijkheid en braken, verminderde eetlust en vermoeidheid.
Prognose borstkanker
In hoeverre genees je van borstkanker oftewel: wat is de prognose? Hierbij leidt je naar de vijfjaarsoverleving. Dit zijn het aantal patiënten dat vijf jaar na de diagnose en behandeling nog in leven is. Door verbeterde behandelmethoden is de prognose van borstkanker de laatste tijd toegenomen.
- Bij vroegtijdige ontdekking: 80% tot 95%
- in een later stadium: 70% tot 80%
Dagelijks sterven er in Nederland negen mensen aan borstkanker, dit zijn jaarlijks ongeveer 3200 Nederlanders. Vijf jaar na de diagnose leeft gemiddeld nog 88% van de vrouwelijke patiënten. 10 jaar na diagnose is ruim 76% van de vrouwelijke patiënten nog in leven.
Let op: de cijfers zijn gemiddelden en je kunt hier dan ook geen rechten ontlenen. Heb je vragen over de prognose van borstkanker bij jou, je partner of familielid? Bespreek dit met de arts.
Blijgezond.nl is een initiatief van gezondheidsdeskundige Dominique