Borderline is een persoonlijkheidsstoornis en is mogelijk een gevolg van psychische problemen. Patiënten vertonen verschillende borderline symptomen van neurose en psychose. Kenmerkend is dat dit vaker bij vrouwen dan bij mannen lijkt voor te komen. Ontdek de borderline oorzaken, symptomen en behandeling. Ook laten we je zien hoe een borderline test werkt.
Definitie borderline
De borderline persoonlijkheidsstoornis wordt beschreven in het DSM 5. Borderline betekent letterlijk ‘grens’, de term is ooit bedacht als grensgebied tussen neurose en psychose. Tegenwoordig is bekend dat dit niet helemaal klopt.
Geschiedenis
In het jaar 1938 werden de borderline symptomen voor het eerst omschreven. In deze periode werden psychische stoornissen onderverdeeld in neurose en psychose. Sommige mensen met psychische problemen paste niet in een van deze twee categorieën. Daarom werd borderline in het leven geroepen, een grensgeval tussen neurose en psychose.
Psychiater Otto Kernberg besteedde in de jaren ‘60 opnieuw aandacht aan borderline symptomen. Hij verdiepte zich in onderzoeken naar deze aandoening. Hij bracht de verschillende factoren en borderline oorzaken in kaart. In 1980 werd deze stoornis opgenomen in Diagnostiek and statistical Manual of mental disorders.
Borderline oorzaken
Waardoor ontstaat borderline? Dit zijn de verschillende borderline oorzaken:
- Traumatische jeugdervaring
- Erfelijkheid
- Tekort aan serotonine
- Psychische problemen
Het is een beetje kort door de bocht om bovenstaande omschrijvingen als oorzaak aan te merken. Nog steeds is niet geheel duidelijk wat de exacte borderline oorzaken zijn. Veel patiënten hebben in hun jeugd iets traumatisch meegemaakt. Denk bijvoorbeeld aan een heftige scheiding door de ouders, emotionele verwaarlozing, mishandeling of een andere traumatische gebeurtenis.
Onderliggende psychische problemen kunnen de borderline oorzaken zijn. Dit zien we bijvoorbeeld bij mensen met een hechtingsstoornis. Dit is een psychische aandoening die zich in de eerste vijf levensjaren ontwikkelt. Kinderen met een hechtingsstoornis kunnen zich niet goed emotioneel hechten aan ouders of verzorgers.
Tekort aan serotonine
Een verstoorde serotonine huishouding kan een mogelijke oorzaak zijn. Een tekort aan serotonine wordt in verband gebracht met allergieën, diabetes, fibromyalgie, depressie, angst en borderline symptomen. Serotonine is een neurotransmitter en speelt een belangrijke rol bij diverse processen in de hersenen. Het is van invloed op het geheugen, de slaap, de eetlust, stemming en zelfvertrouwen.
Andere borderline oorzaken zijn het niet kunnen meegaan in de maatschappelijke ontwikkelingen. Sommige mensen kunnen niet wennen aan de moderne en snelle maatschappij. In deze maatschappij wordt meer druk op mensen gelegd. Personen die hier niet tegen kunnen, krijgen mogelijk te maken met borderline.
Borderline symptomen en kenmerken
Iemand met deze ‘ziekte’ vertoont verschillende borderline symptomen. Volgens de DSM wordt deze stoornis als volgt omschreven:
De patiënt heeft een diepgaand patroon van instabiliteit binnen intermenselijke relaties, het zelfbeeld en gevoelsleven. Er is sprake van een duidelijke impulsiviteit. Het ontstaat in de vroege volwassenheid en komt in diverse situaties tot uiting.
Nog meer borderline symptomen: patiënten ervaren vaak problemen in relaties. Ze denken veelal zwart-wit. Hun partner kan een fantastisch persoon zijn, en het ander moment de slechtste persoon op aarde. Patiënten krijgen vaak te maken met kortdurende en wisselende relaties.
De patiënt heeft een laag of instabiel zelfbeeld. Dit is een van de belangrijker borderline symptomen. Het ontbreekt aan zelfvertrouwen. Ook impulsiviteit speelt een grote rol. Het ene moment is er sprake van enthousiasme, het andere moment wordt de activiteit per direct gestopt.
Verlatingsangst komt veel voor, wat voor problemen binnen relaties zorgt. Ook ervaart de patiënt vaak een gevoel van leegte.
De omgeving wordt soms afgekeurd of negatief beoordeeld. Iemand met borderline symptomen heeft een andere waarneming van de omgeving, die afwijkt van de werkelijkheid.
Veel borderlinepatiënten manipuleren anderen. Ze dreigen soms met zelfbeschadiging en passen dit in enkele gevallen zelfs toe.
Overige borderline symptomen zijn liegen, twijfel, claimend gedrag, vermijden van lichamelijk contact en controle willen hebben over de eigen omgeving. In relatie met borderline komen angst en depressie vaker voor.
Er zijn ook positieve borderline symptomen. Veel patiënten zijn slim en intelligent, vriendelijk, succesvol en hebben gevoel voor humor.
Borderline kenmerken vrouw
Is er een verschil met borderline kenmerken vrouw of man? Een van de meest voorkomende borderline symptomen is een negatief zelfbeeld en weinig zelfvertrouwen. Vrouwen met borderline zijn gevoeliger voor hun omgeving. Het is beter om tegen een vrouwelijke borderlinepatiënt geen dingen te zeggen als “je reageert te heftig”, “Wat is er met je gebeurt” of “Je hebt geen borderline, je zoekt gewoon aandacht”.
Een relatie met een borderliner
Hoe zit het met borderline en relatie? Bij een relatie met een borderliner is het belangrijk om rekening te houden met een aantal dingen. De partner is emotioneel instabiel, dit betekent dat deze stemmingswisselingen laat zien.
Iemand met borderline zal zijn of haar partner kwetsen, maar doet dit niet met opzet. Ziekelijke jaloezie en verlatingsangst komen veel voor. Een borderliner zal aantrekken en afstoten. Dit maakt de borderliner erg wispelturig.
Bekijk de best verkochte boeken over borderline
Doe de borderline test
Is er een borderline test? Wie op het internet zoekt komt al snel uit bij borderline test online of gratis online. Er zijn diverse testen die laten zien of iemand borderline heeft. De diagnose kan alleen gesteld worden door een psychiater.
Toch kan een online borderline test een indicatie geven. De borderline test is een zelftest die uit een aantal vragen bestaat. Er wordt gekeken naar karaktereigenschappen en problemen in het dagelijks leven. Ook wordt gekeken hoe lang deze problemen aanwezig zijn. De test besteedt aandacht aan dwanghandelingen, schokkende gebeurtenissen in het verleden, bange voorgevoelens en psychische klachten.
Borderline behandeling en medicatie
Hoe ziet een borderline behandeling eruit? Er zijn verschillende behandelingen mogelijk. Door een gerichte borderline behandeling nemen klachten af. Het is zelfs mogelijk om volledig te herstellen van deze stoornis.
Schematherapie of STC richt zich op bepaalde gedragingen, gedachten en gevoelens. Dit is een vorm van psychotherapie die zeer geschikt is als borderline behandeling, depressie of een persoonlijkheidsstoornis. De patiënt leert zichzelf te veranderen, voor zichzelf opkomen en zorgen. Er wordt aandacht besteed aan het voelen van de eigen behoeften, gedachten en gevoelens.
Dialectische gedragstherapie of DGT is een cognitieve gedragstherapie voor mensen met borderline. Deze gedragstherapie is ontwikkeld door de Amerikaan Marsha Linehan. Doel van deze borderline behandeling is het aanleren van verschillende vaardigheden. Hierdoor kan de patiënt beter reageren op problemen. De behandeling bestaat uit individuele psychotherapie en groepstraining.
Psychotherapie bij borderline
Algemene psychotherapie richt zich op psychosociale problematiek. Hiermee worden soms goede resultaten behaald. Overige vormen van behandeling zijn Relationship Management, cognitief analytische therapie en psychodynamisch en psychoanalytisch georiënteerde psychotherapie. Daarnaast is een borderline behandeling met medicatie mogelijk.
Behandeling met medicatie
Medicatie kan geen borderline genezen. Het heeft wel een ondersteunende functie. Medicatie bij borderline bestaat uit antidepressiva, stemmingsstabilisatoren of neuroleptische medicijnen.
Medicatie wordt alleen voorgeschreven bij slecht functioneren in het dagelijks leven. Het kan helpen om goed om te leren gaan met de borderline symptomen.
Kans op herstel
Het is belangrijk dat de stoornis zo goed en snel mogelijk behandeld wordt. Verminderen de klachten voor het 35e levensjaar, dan is de kans op volledig herstel het grootst. Blijft de stoornis na het 35e levensjaar aanhouden, dan kan borderline van blijvende aard zijn.
Omgangsadviezen: leer omgaan met borderline
Wat zijn omgangsadviezen met betrekking tot borderline? Een praktische aanpak is belangrijk:
- Confronteer de borderliner met diens gedrag
- Stel duidelijke grenzen
- Toon begrip richting de borderliner
Het is niet altijd makkelijk om te leven met een borderliner. Toch hoeft een relatie met een borderliner geen onmogelijke opgave zijn. Met hulp van de directe omgeving en professionele hulp valt er veel te bereiken.
Blijgezond.nl is een initiatief van gezondheidsdeskundige Dominique