Jaarlijks krijgen ongeveer 2000 vrouwen in Nederland baarmoederkanker. Er bestaan drie vormen van deze kanker, meer hierover in dit artikel. De symptomen van deze vorm van kanker zijn vaak goed te ontdekken. Hierdoor kan er ook een vroege behandeling plaatsvinden. Natuurlijk zijn er verschillende behandelmethoden. Leven met kanker: baarmoederkanker.
Cijfers over baarmoederkanker
In Nederland krijgen elk jaar weer 2000 vrouwen de diagnose baarmoederkanker. In veel gevallen gaat het om kanker van het baarmoederslijmvlies. Zie ook het artikel baarmoederslijmvlieskanker. Overigens is baarmoederslijmvlieskanker soms een voorloper van een andere vorm van baarmoederkanker.
De meeste patiënten met baarmoederkanker zijn tussen de 55 en 80 jaar oud. Het komt vrij zelden bij vrouwen jonger dan 45 jaar voor.
Drie verschillende soorten van deze kanker
Wanneer je naar baarmoederkanker kijkt kun je dit onderverdelen in:
- Endometriumkanker
- Myometriumkanker
- Mixed mesodermale baarmoedertumor
Hieronder elke vorm apart besproken.
Endometriumkanker
Een andere benaming voor endometriumkanker is baarmoederslijmvlieskanker. In 90-95% van alle gevallen gaat het om deze vorm. Het ontstaat vanuit de binnenste slijmvlieslaag van de baarmoeder. Dit treedt meestal pas na de menopauze op.
Myometriumkanker
Deze vorm van baarmoederkanker staat ook wel bekend als baarmoedersarcoom. Er ontstaat een tumor in het bindweefsel of spierweefsel van de baarmoederwand. Ook deze vorm van kanker treedt vaak na de menopauze ook op. In 5-10% van de gevallen gaat het om myometriumkanker.
Mixed mesodermale baarmoedertumor
Deze vorm van kanker is zeldzaam. Het gaat hier om een combinatie van baarmoederslijmvlieskanker en myometriumkanker. Nadeel van deze vorm van kanker is dat de tumor in verschillende soorten weefsels zit en moeilijk te behandelen is. Gelukkig komt deze vorm van baarmoederkanker vrij weinig voor.
Oorzaken baarmoederkanker
Waardoor wordt baarmoederkanker veroorzaakt? De echte oorzaak is niet altijd duidelijk. Wel is bekend dat het vaker voorkomt bij vrouwen vanaf 55 jaar oud. Het vaakst komt het bij vrouwen in de leeftijd tussen de 55 en 65 jaar oud voor. Maar er zijn ook patiënten die ouder dan 65 jaar zijn.
Natuurlijk zijn er wel een aantal risicofactoren. Bijvoorbeeld het hormoon oestrogeen. Wanneer dit in verhoogde concentraties of langdurig in het lichaam aanwezig is dan vergroot dit het risico op baarmoederkanker. Dit komt vooral bij vrouwen zonder kinderen voor. Of bij vrouwen die een hormoonbehandeling voor overgangsklachten ondergaan.
Overgewicht speelt mogelijk een rol. Vetcellen zijn namelijk in staat om het hormoon oestrogeen te produceren. Ook vrouwen die laat in de overgang komen (na het 52e jaar) lopen meer risico.
Er zijn nog wel meer risicofactoren. Bijvoorbeeld diabetes (suikerziekte) en een hoge bloeddruk. Hieronder de belangrijkste oorzaken van baarmoederkanker op een rij.
- Leeftijd
- Laat in de overgang komen
- Op jonge leeftijd menstrueren
- Hormoonbehandeling voor de overgang
- Overgewicht
- Diabetes
- Hoge bloeddruk
De symptomen: kanker herkennen
In tegenstelling tot veel andere soorten kanker zijn de symptomen van baarmoederkanker vrij duidelijk. De meeste patiënten hebben last van tussentijdse bloedingen, dus een bloeding tussen twee menstruaties door. Maar ook hevig menstrueren is een van de symptomen.
Daarnaast kan er sprake zijn van een grote hoeveelheid afscheiding en een onaangename geur. Veel patiënten hebben geen pijn, tenzij er uitzaaiingen zijn.
Bij uitzaaiingen kunnen er andere symptomen of klachten ontstaan. Dit is afhankelijk van waar de tumor zich heeft uitgezaaid. In de blaas zijn dit klachten als vaak moeten plassen, incontinentie en pijn in de bekken. Uitzaaiingen naar de darmen geven onder andere een veranderde ontlastingspatroon en bloed bij de ontlasting.
Symptomen baarmoederkanker:
- Tussentijdse bloedingen
- Hevig menstrueren
- Veel afscheiding
- Onaangename geur
- Pijnklachten (bij uitzaaiingen)
Een diagnose stellen
Een enkele keer bloed verliezen tussen twee menstruaties door is op zich niet vreemd. Dit kan met de hormoonhuishouding te maken hebben. Sommige vrouwen verliezen ook wat bloed tijdens de eisprong. Het is daarom belangrijk om de normale cyclus te kennen. Bloedverlies na de menopauze is niet normaal.
Verlies je tussentijds bloed of zijn de menstruaties plots hevig? Laat dit zeker nakijken. Bedenk dat het uitstrijkje bevolkingsonderzoek bedoeld is om baarmoederhalskanker op te sporen. Hiermee kan geen baarmoederkanker aangetoond worden.
Een onderzoek met betrekking wat baarmoederkanker bestaat uit een inwendig onderzoek, echoscopie, curettage en soms een hysteroscopie. Aanvullende onderzoeken zijn een CT-scan, MRI of longfoto. Met aanvullend onderzoek kan de arts bekijken of de tumor zich heeft uitgebreid of dat er uitzaaiingen aanwezig zijn.
Behandeling baarmoederkanker
Baarmoederkanker wordt in vier stadia ingedeeld:
- Stadium 1 – de tumor zit in de baarmoeder
- Stadium 2 – tumor is doorgegroeid tot in de baarmoederhals
- Stadium 3 – tumor is doorgegroeid naar de eierstokken, vagina of lymfeklieren
- Stadium 4 – de tumor is doorgegroeid naar blaas of endeldarm. Of uitgezaaid naar andere organen, bijvoorbeeld de longen
Behandeling van baarmoederhalskanker is afhankelijk van de plaats en de grootte van de tumor, en al of geen uitzaaiingen. Hieronder vind je enkele behandelmethoden.
Operatieve ingreep
Bij een operatieve ingreep wordt een deel of de gehele baarmoeder verwijderd. Of een operatieve ingreep nodig is hangt van het stadium en de ernst van baarmoederhalskanker af.
Uitwendige bestraling
Hierbij wordt gebruik gemaakt van elektronenstraling. Dit wordt op de tumor gericht waardoor kankercellen afsterven. Gezonde cellen worden ook aangetast maar kunnen beter herstellen. Uitwendige bestraling brengt bijwerkingen met zich mee zoals haaruitval en misselijkheid.
Inwendige bestraling
Dan is er nog de inwendige bestraling als behandeling bij baarmoederkanker. Radioactief materiaal wordt in of in de buurt van de tumor gebracht. Dit moet de kankercellen doden.
Chemotherapie (chemokuur)
Bij chemotherapie wordt gebruik gemaakt van cytostatica. Dit zijn chemisch bewerkte medicijnen die celdelingremmen of kankercellen doden. Bij baarmoederkanker wordt niet altijd chemotherapie toegepast. Dit hangt weer van de ernst van de ziekte af.
Ook chemotherapie kent een aantal bijwerkingen zoals haaruitval en misselijkheid. Daarnaast komt vermoeidheid ook veel voor. De arts bespreekt vooraf wat de bijwerkingen zijn.
Prognose baarmoederkanker
Veel patiënten willen de prognose baarmoederkanker weten. Hierbij wordt uitgegaan van de vijfjaarsoverleving. Dit zijn alle patiënten die vijf jaar na diagnose en behandeling nog in leven zijn.
- Bij vroegtijdige ontdekking: 90%
- Bij ontdekking in een vergevorderd stadium: 10%
Let op: de cijfers zijn gemiddelden, bespreek de prognose baarmoederkanker altijd met de behandelende arts. Deze kan hier meer over vertellen.
Blijgezond.nl is een initiatief van gezondheidsdeskundige Dominique