Baarmoederhalskanker komt jaarlijks bij ongeveer 900 Nederlandse vrouwen voor. Er zijn twee vormen van deze kanker. De grootste veroorzaker is een virus. Het is belangrijk om de symptomen van baarmoederhalskanker tijdig te herkennen. Een vroege behandeling verbetert namelijk de prognose. Over het algemeen is baarmoederhalskanker wel goed te behandelen. Ontdek meer over de symptomen, behandeling en waarom een uitstrijkje zo belangrijk is.
Enkele cijfers
Jaarlijks krijgen tussen de 900 en 950 Nederlandse vrouwen de diagnose baarmoederhalskanker. Dit komt voornamelijk bij vrouwen tussen de 30 en 59 jaar oud voor. Minder dan 4% van de patiënten is jonger dan 30 jaar.
Twee typen baarmoederhalskanker
Baarmoederhalskanker is onder te verdelen in twee typen kanker. Het gaat om het plaveiselepitheel en kanker van het cilinderepitheel. De meest voorkomende vorm is kanker van het plaveiselepitheel, dit komt in 80 -90 % van de gevallen voor.
Kanker van het plaveiselepitheel
Bij deze vorm van baarmoederhalskanker ontstaan er afwijkende cellen aan het oppervlak van het plaveiselepitheel. Plaveiselceleptiheelcellen zijn plat van vorm en liggen op elkaar gestapeld, hierdoor doet het denken aan een opgebouwde muur van plaveistenen. Oude cellen liggen bovenop, krimpen en schilferen af, jonge cellen beginnen onderop met groeien.
Kanker van het plaveiselepitheel is de meest voorkomende vorm van baarmoederhalskanker. Het wordt bij 80% tot wel 90% van de patiënten gezien.
Kanker van het cilinderepitheel
Dan heb je ook nog baarmoederhalskanker ontstaan vanuit het cilinderepitheel. Deze vorm van kanker komt minder vaak voor, bij ongeveer 20 procent van de vrouwen. Het cilinderepitheel is de bekleding van het baarmoederhalskanaal en bestaat uit één laag cellen. Ook van hieruit kunnen dus kankercellen groeien.
Oorzaak baarmoederhalskanker
Waardoor ontstaat baarmoederhalskanker. De oorzaak van deze vorm van kanker is een overdraagbaar virus.
Het humaan papilloma virus (HPV) is verantwoordelijk voor baarmoederhalskanker. In veel gevallen wordt dit virus overgedragen door middel van gemeenschap. Toch zijn er jonge meisjes die drager zijn van het virus en nooit gemeenschap hebben gehad. Daarnaast zijn veel vrouwen drager maar zullen nooit baarmoederhalskanker ontwikkelen.
In 99.7 % van de gevallen van baarmoederhalskanker is dit virus de veroorzaker. In de andere 0,3% heeft baarmoederhalskanker een andere oorzaak.
Uitstrijkje voor een vroegtijdige ontdekking
Alle Nederlandse vrouwen van 30 tot en met 60 jaar krijgen om de vijf jaar een oproep voor het maken van een uitstrijkje. Vroeger werd bij het uitstrijkje gekeken naar afwijkende. Tegenwoordig wordt getest op het HPV-virus. Pas wanneer het HPV-virus aanwezig is dan wordt hetzelfde uitstrijkje onderzocht op de aanwezigheid van afwijkende cellen.
Dankzij het uitstrijkje (bevolkingsonderzoek) van baarmoederhalskanker vroegtijdig worden opgespoord. Daarom is het zo belangrijk om op de uitnodiging te reageren.
Symptomen van deze vorm van kanker
Een van de belangrijkste symptomen bij baarmoederhalskanker is een grotere hoeveelheid afscheiding dan je normaal gesproken gewend bent. De afscheiding kan een vreemde geur hebben. Ook meer bloedverlies komt voor, met name tussen de menstruaties door.
Het komt ook voor dat er een bloeding optreedt na gemeenschap. Het is altijd belangrijk om dit soort symptomen goed in de gaten te houden. Ook wanneer je in de overgang bent (geweest) en er ontstaan bloedingen.
Soms ontstaat er koorts. Dit ontstaat als gevolg van een verstopping in de baarmoederhals waardoor zich vocht opeen hoopt. Ook kan hierdoor een flinke pijn ontstaan. Wanneer de tumor zich verspreidt naar andere delen in het lichaam kunnen daar ook klachten ontstaan. Bij uitzaaiing naar de blaas moet je meer plassen of je wordt incontinent. Ook kan er pijn in het bekken ontstaan.
Symptomen baarmoederhalskanker op een rij:
- Grotere hoeveelheid afscheiding
- Stinkende afscheiding
- Tussentijds bloedverlies
- Bloeding na gemeenschap
- Bloeding na de overgang
- Plotselinge koorts
- Hevige pijn
Behandeling baarmoederhalskanker
Baarmoederhalskanker kent vier stadia. Afhankelijk van het stadium vindt er een andere behandeling plaats. Hieronder de vier stadia van baarmoederhalskanker.
- Stadium I: de kanker bevindt zich alleen in de baarmoederhals
- Stadium II: de kanker bevindt zich ook in de baarmoederhals, in het bovenste gedeelte van de schede of in het steun- of spierweefsel van de bekkenbodem
- Stadium III: de kanker bevindt zich ook in het onderste gedeelte van de vagina of in de bekkenwand
- Stadium IV: de kanker bevindt zich buiten het bekken, zoals in de blaas of de endeldarm, of de kanker is uitgezaaid naar bijvoorbeeld de longen, de lever of de botten
Mogelijke behandelingen zijn een operatie, chemotherapie of uitwendige bestraling. Ook kan er gekozen worden voor warmtebehandeling of een inwendige bestraling. Bekijk de verschillende behandelingen bij baarmoederhalskanker.
Operatieve ingreep
Bij stadium 1 wordt vaak een gedeelte van de baarmoederhals verwijderd. Bij een vergevorderd stadium worden de baarmoeder, eierstokken, eileiders, bovenste gedeelte van de schede en lymfeklieren worden in zijn geheel verwijderd.
Chemotherapie (chemokuur)
Een chemokuur oftewel chemotherapie kijken hij is vaak ter verlichting van klachten bij een vergevorderd stadium. Maar het kan ook een behandeling op zich zijn. Chemotherapie bestaat uit een serie van chemisch bewerkte medicijnen. Dit soort medicatie moet de kankercellen vergiftigen.
Een chemokuur is zwaar en tast naast kankercellen ook gezonde cellen aan. Gelukkig kunnen gezonde cellen goed herstellen, terwijl kankercellen dit niet kunnen. Houdt rekening met een aantal bijwerkingen zoals vermoeidheid en misselijkheid. Het haar kan ook uitvallen, dit groeit later weer aan.
Uitwendige bestraling
Bij baarmoederhalskanker wordt een behandeling van uitwendige bestraling vaak toegepast in combinatie met een operatie. In het beginstadium van baarmoederhalskanker kan uitwendige bestraling ook als aparte behandeling worden gegeven.
Tijdens de behandeling wordt een elektronenstraal opgewekt. Door dit op de tumor te richten ontstaat er schade aan de kankercellen. Deze hebben moeite om te herstellen en zullen vaak afsterven. Hierdoor krimpt de tumor.
Gezonde omliggende cellen worden vaak ook aangetast maar herstellen weer goed. Ook uitwendige bestraling kent een aantal bijwerkingen zoals misselijkheid, vermoeidheid, verminderde eetlust en haaruitval.
Inwendige bestraling
Een andere mogelijke behandeling van baarmoederhalskanker is inwendige bestraling. Hierbij wordt radioactief materiaal in of vlakbij de tumor gebracht. Dit moet de kankercellen doden.
Warmtebehandeling
Warmtebehandeling dient vaak als voorbereiding op een andere behandeling. De kankercellen worden verwarmd tot 40-45 graden om ze te vernietigen of gevoeliger te maken voor andere behandelingen.
Prognose baarmoederhalskanker`
Veel patiënten met baarmoederhalskanker willen weten wat de prognose is. Normaal gesproken wordt gebruik gemaakt van cijfers binnen de vijfjaarsoverleving. Dit zijn het aantal patiënten dat vijf jaar na de diagnose en een behandeling nog in leven is. Zo ziet de prognose van baarmoederhalskanker eruit:
- Bij vroegtijdige ontdekking: 90-95%
Let op: de cijfers zijn gemiddelden en er kunnen geen rechten aan ontleend worden. Bespreek met je arts wat de prognose of vooruitzichten zijn.
Blijgezond.nl is een initiatief van gezondheidsdeskundige Dominique