Een abces (ontsteking) komt vaak in de keel, mond, lies en bil voor. Maar ook aan de buik of oksel. Het gaat om een bultje of verdikking waarachter etter zit. In het lichaam kan het doorbreken naar andere organen, iets dat gevaarlijk is. Bij een koud abces kan er vermoeden zijn van tuberculose. Misschien wist je het nog niet maar steenpuisten vallen ook onder het abces. Ontdek meer over abcessen, oorzaak en behandeling.
Dit is een abces
Een abces, wat is dat precies? Het gaat om een opeenhoping van etter. Dit ontstaat uit de afbraak van weefsel. Etter bevindt zich in een holte met een stevig omhulsel.
Oorzaak van abcessen
Een abces ontsteking ontstaat natuurlijk niet zomaar. De oorzaak is vaak te vinden in bacteriën die je lichaam binnendringen. Vervolgens kan het lichaam deze bacteriën niet goed aan. Dit komt omdat het immuunsysteem onvoldoende werkt. De bacteriën veroorzaken dan ontstekingshaarden.
De bacteriën kunnen in korte tijd een groot aantal cellen vernietigen. Hierdoor ontstaat er etter. Etter ontstaat dus doordat er een afbraak van weefsel plaatsvindt. Etter bestaat niet alleen uit dode bacteriën maar ook uit de witte bloedcellen die op de bacteriën worden afgestuurd.
Alles tezamen hoopt zich dit op in een holte in een holte. Deze holte is omgeven met een stevig kapsel. Aan de buitenkant van het lichaam is dit te zien als een bultje of puntje. Wanneer het abces op spanning staat ontstaat er een gaatje waardoor de etter naar buiten komt.
Verschillende soorten abcessen
Er zijn vijf verschillende soorten abcessen:
- Warm abces
- Oud abces
- Inwendig abces
- Oppervlakkig abces
- Tandabces
Kan een abces naar binnen slaan? Ja, bacteriën kunnen via de bloedstroom bij andere organen terechtkomen. Hierdoor kan er een nieuwe ontsteking ontstaan. Hieronder eerst de verschillende soorten abcessen omschreven.
Tip: draag bij de verzorging van een abces altijd medische handschoenen. Hiermee voorkom je infectie of herbesmetting.
Warm abces
Een warm abces is kenmerkend door de ziekteverschijnselen zoals koorts. Het abces is gezwollen en doet pijn. De kleur van het abces is rood en er treedt vaak koorts bij op. Een warm abces voelt warm aan, de huid eromheen voelt ook warm aan.
Koud abces
Een koud abces is blauwrood van kleur en voelt niet warm aan. Er is vaak ook geen pijn aanwezig. Bij tuberculose komt een koud abces vaker voor. Wanneer er sprake is van een koud abces dat zal de arts vaak tuberculose vermoeden. Vroeger was tuberculose dodelijk, tegenwoordig is de met medicatie heel goed te behandelen.
Inwendig abces
Dan heb je ook nog het inwendig abces (ontsteking). Dit ontstaat vaak in de wand van een orgaan. Een inwendig abces kan in slechte gevallen doorbreken naar een lichaamsholte zoals de buikholte of de borstholte.
Bij een blindedarm ontsteking kan deze ook overgaan in een abces, waarbij het abces soms doorbreekt naar de buikholte. Hierdoor ontstaat er een levensbedreigende buikholteontsteking. Een blindedarmontsteking is daarom dan ook erg gevaarlijk en moet direct behandeld worden.
Oppervlakkig abces
Een oppervlakkig abces bevindt zich op de huid en wordt veroorzaakt door een ontsteking in de huid of in het onderhuids bindweefsel.
Tandabces
Een abces rond de tanden en wortelpunten noem je een tandabces. Soms lopen mensen al jaren met een abces rond zonder dat ze het in de gaten hebben. Je voelt in dit geval geen pijn. Vaak wordt tand of kies met de tijd levenloos. Deze krijgt dan een donkere kleur.
Bij een acuut tandabces ontstaat er wel pijn. De tandarts behandelt dit middels een wortelkanaalbehandeling. Maar kan ook een andere behandeling nodig zijn.
Symptomen van een abces (ontsteking)
Bij een abces treden er verschillende symptomen of klachten op. Dit zijn de meest voorkomende symptomen van een abces:
- De plek is warm en rood
- Zwelling of bultje
- Drukkende pijn
- Misselijkheid
- Zweten
- Koorts
- Ziek gevoel
De symptomen hangen ook af van de locatie van het abces.
Abces in mond, keel, lies, bil of buik
Een abces in de mond of keel komt redelijk veel voor. Het gaat dan om een ontsteking in de mond. Vaak in de ruimte tussen het tandvlees en een tand of kies. Maar het kan zich ook voor de bij de wortel van tand of kies of ergens in de keel.
Een abces in de lies is vaak een steenpuist. Maar het kan ook om een zweetklierontsteking gaan. Ditzelfde geldt voor een abces op de bil of de buik. Een abces in de buik (buikholte) ontstaat vaak als gevolg van een buikvliesontsteking. Maar ook een chronische darmontsteking of operatie aan de oorzaak zijn.
Verder komt een abces in de anus ook regelmatig voor. Er is een pijnlijke zwelling aanwezig en de huid ziet er rood uit. Het is niet altijd duidelijk hoe een abces aan de anus ontstaat.
Behandeling van abcessen
De behandeling van een abces is afhankelijk van de oorzaak. Daarom vind je hieronder enkele behandelmethoden.
Blindedarmontsteking behandelen
Bij een blindedarmontsteking is het belangrijk om te voorkomen dat er een abces ontstaat dat naar de buikholte toe uitbreekt. Daarom is het belangrijk om een blindedarmontsteking te herkennen en direct actie te ondernemen.
Behandeling inwendige en oppervlakkige abcessen
Bij inwendige en oppervlakkige abcessen wordt het abces geopend en de etter wordt afgevloeid. De wond moet goed schoongehouden worden. Het is ga je moet dagelijks verschoond worden. Soms geeft de arts een ontsmettende zalf mee.
Medicijnen hebben vaak weinig zin, omdat de etter veelal ondoordringbaar is voor de medicijnen. Heel soms wordt antibiotica gegeven. Bij een tandabces is een wortelkanaalbehandeling soms nodig. Dit is geen prettige behandeling maar wel noodzakelijk om te voorkomen dat het abces zich verder uitbreidt en hierdoor tanden en kiezen verloren kunnen gaan.
In geval van steenpuisten, dit zijn zeer harde abcessen, mag er niet in gesneden worden. Deze genezen doorgaans vanzelf weer maar zijn wel erg besmettelijk. Ga niet zelf beginnen met het uitknijpen van het abces. Vaak blijf je dagenlang knijpen en blijft er nieuwe etter ontstaan. Ook blijft er telkens pijn. Beter is om dit goed en deskundig in 1 keer door een arts te laten doen, deze kan ook beter zeggen of er nog een nabehandeling nodig is.
Voorkomen
Het voorkomen van een abces is niet altijd mogelijk. Continue dringen bacteriën ons lichaam binnen en het lichaam is normaal gesproken prima in staat deze op te ruimen. Alleen in bepaalde gevallen wordt het even te veel en ontstaat er een abces.
Bij tandabcessen is het belangrijk dat er sprake is van een goede mondhygiëne, zodat bacteriën weinig kans maken. Steenpuisten zijn besmettelijk, probeer er daarom niet overheen te wrijven en dek ze eventueel af. Je kan jezelf en anderen zo minder makkelijk besmetten. Soms is een abces het gevolg van een ziekte, zoals de ziekte van Crohn waarbij abcessen ronde anus veel voorkomen. Ook dit is dan niet te voorkomen.
Een goede hygiëne bij wondjes is belangrijk, zodat bacteriën niet de kans krijgen om het lichaam binnen te dringen via de wond. Behandel daarom iedere wond zorgvuldig, spoel deze schoon, ontsmet hem en dek hem af. Geef bacteriën geen kans om abcessen te veroorzaken.
Blijgezond.nl is een initiatief van gezondheidsdeskundige Dominique