Aankomen tijdens de zwangerschap is geen vreemd verschijnsel. Dit wordt veroorzaakt door de groei van de baby. Maar ook te veel eten aan dat gewichtstoename leiden. Jawel, eten voor twee is een fabeltje van vroeger. Per week kan de gewichtstoename verschillen, zie de tabel hieronder. Ook het gemiddelde aantal kilo’s in totaal kan per vrouw verschillen. Het belangrijkste is dat de gewichtstoename op een gezonde manier verloopt.
Waarom en waarvan kom je aan tijdens de zwangerschap?
Aankomen tijdens de zwangerschap is gezond en normaal. Door de groei van de baarmoeder en de baby komt er extra lichaamsgewicht bij. Wie tijdens de zwangerschap aankomt weet tenminste zeker dat er sprake is van groei. Maar waarom kom je eigenlijk aan? In het volgende lijstje staat waarom je tegen het einde van de zwangerschap extra kilo’s met je meedraagt.
- Gewicht baby bij de geboorte gemiddeld 3,5 kilo
- Extra vetvoorraad op: 3 kilo
- Hoeveelheid vruchtwater en extra vocht:2.0 kilo
- Extra bloed: 1,5 kilo
- De groei van de baarmoeder: 1 kilo
- Grotere borsten: samen 0,5 kilo
- Placenta of moederkoek: 0,5 kilo
In totaal komt de gewichtstoename dus uit op 12 kilo, maar een gemiddelde van 11 tot 16 kilo is heel normaal. Vrouwen die in verwachting zijn van een tweeling komen wat meer aan. Gemiddeld komt het op ongeveer 20 kg uit.
Aankomen tijdens de zwangerschap & ondergewicht en overgewicht
Vrouwen komen dus gemiddeld 11 tot 16 kilo aan tijdens de zwangerschap. Dit is ook gezond te noemen, tenminste als het BMI tussen de 18.5 en 24 ligt. Vrouwen met ondergewicht (BMI lager dan 18.5) mogen tot wel 18 kilo aankomen (bij een tweelingzwangerschap tot wel 24 kilo).
Heb je last van overgewicht? Dan ligt je BMI boven de 24. Probeer in dit geval zeker niet meer dan 12 kg aan te komen. Eigenlijk zou een gewichtstoename van 6-9 kg meer dan voldoende moeten zijn. Je hoeft immers geen extra vetvoorraad op te bouwen.
Aankomen per week
Het is moeilijk om precies per week aan te geven hoeveel je tijdens de zwangerschap in gewicht aankomt. Dit kun je beter per periode bekijken. In onderstaand voorbeeld zie je hoeveel gewicht er per periode ongeveer bijkomt.
0 t/m 12 weken: 0 procent oftewel 0 kilo. Sommige vrouwen komen in deze periode al iets aan, vaak door het vasthouden van vocht of een te trage stoelgang. Wie in deze periode meer dan 2 kilo aankomt zal dit voornamelijk terugzien in een toename van lichaamsvet. De eerste 12 weken wordt de foetus volledig aangelegd. Pas na 12 weken zal deze gaan groeien en neemt ook de baarmoeder, het bloedvolume en het vruchtwater toe.
13 t/m 20 weken: 25 procent oftewel 2.5 tot 4 kilo bij een normaal BMI. De baby begint nu te groeien. Dit is ook merkbaar aan de buitenkant: de buik vertoont een lichte bolling. De borsten worden wat groter en zwaarder. Bij sommige vrouwen is dit nog niet goed op te merken.
21 t/m 30 weken: 50 procent oftewel 5 tot 8 kilo erbij. In totaal is de vrouw aan het einde van deze periode 7.5 tot 12 kilo zwaarder. De baby groeit het hardst in deze weken. Ook neemt het bloedvolume toe en wordt er meer vetvoorraad opgebouwd.
31 t/m 36 weken: 25 procent oftewel 2.4 tot 4 kilo. Aan het einde van deze periode weegt de vrouw 11 tot 16 kilo meer bij een gezond BMI. De baby groeit nu iets minder hard. De baby krijgt nu vooral een vetlaagje. Hierdoor wordt deze voller.
37 t/m 40 weken: 0 procent oftewel 0 kilo. De laatste drie weken is er geen gewichtstoename meer. De baby is geheel klaar om geboren te worden. De zwangere buik kan ver vooruit steken. In deze laatste periode is bij sommige vrouwen duidelijk te zien dat de baby indaalt en de buik iets lager gaat hangen.
Waarom is een gezond gewicht belangrijk?
Vrouwen met ondergewicht of vrouwen die veel te weinig aankomen lopen een tot 300 procent hogere kans op een baby met een te laag geboortegewicht. Vaak wegen deze vrouwen na de bevalling minder dan voor hun zwangerschap. Bij een tweede zwangerschap is de kans groter dat het kind te vroeg geboren wordt, zelfs wanneer de vrouw voldoende aankomt tijdens de tweede zwangerschap.
Te weinig aankomen geeft ook een 30 procent hogere kans op een te vroeg geboren baby. Te vroeg geboren baby’s hebben een grotere kans om tijdens hun eerste levensjaar te sterven, vaak aan wiegendood. Ook is hun lichamelijke gezondheid soms zwakker, zowel in hun jonge jaren als op latere leeftijd. Het is te allen tijde van belang om een zo gezond mogelijk kind op de wereld te zetten en risicofactoren uit te sluiten.
Bekijk boeken zwanger & voeding
Te veel aankomen tijdens de zwangerschap (of overgewicht)
Extreem veel aankomen heeft ook gevolgen. Een te hoog lichaamsgewicht kan het risico op zwangerschapsvergiftiging op suikerziekte (diabetes) verhogen. Bovendien worden vrouwen met overgewicht iets vaker met een keizersnede geholpen dan vrouwen met een gezond BMI.
Baby’s die geboren zijn uit en zwaarlijvige moeder sterven ook iets vaker tijdens of na de bevalling, hoewel dit verschil dankzij de medische vooruitgang te verwaarlozen is.
Wel krijgen vrouwen die teveel aankomen tijdens de zwangerschap iets vaker een zwaarlijvige baby. Deze baby’s hebben later meer kans op overgewicht. Ook doen zich in deze groep iets vaker hartproblemen voor.
Vrouwen die te veel aankomen hebben meer kans om na de bevalling ook zwaarder te blijven. Het wordt moeilijker om de overtollige kilo’s kwijt te raken. Het gaat hier dan vooral om vrouwen die veel vet opslaan. Soms komen vrouwen meer aan door het vasthouden van vocht. In dit geval zijn de extra kilo’s gemakkelijker kwijt te raken.
Niet op dieet tijdens de zwangerschap
Tijdens de zwangerschap is het zeker belangrijk om gezond te blijven eten. Snacks, koek en snoep kun je beter vermijden: het zijn nutteloze calorieën. Ze zorgen alleen maar voor vetopslag en bevatten geen enkele voedingswaarde of nuttige stoffen.
Het is niet verstandig om tijdens de zwangerschap op dieet te gaan. Wanneer het lichaamsgewicht te hoog wordt is het beter om op de voeding te letten en gezonde producten te kiezen. Plotseling afvallen zorgt er ook voor dat er afvalstoffen in het lichaam vrijkomen. Wacht liever tot na de bevalling met een dieet, mocht je dit al nodig vinden.
Blijgezond.nl is een initiatief van gezondheidsdeskundige Dominique