Aangezichtspijn is het verschijnsel waarbij er pijn in het gelaat (gezicht) ontstaat. Trigeminus neuralgie kenmerkt zich door heftige pijnaanvallen. Vaak ontstaan deze aanvallen door aanraking van het gebit of bepaalde plekken in het gezicht. Aangezichtspijn heeft verschillende oorzaken en symptomen.
In het kort
- Er zijn twee vormen van aangezichtspijn: trigeminus neuralgie en symptomatische aangezichtspijn
- Er is bij trigeminusneuralgie sprake van heftige aanvallen van pijn in het gezicht
- Een pijnaanval duurt enkele seconden tot minuten en verdwijnt weer
Omschrijving aangezichtspijn
Aangezichtspijn is de verzamelnaam voor verschillende vormen van pijn in het gezicht (gelaat). Het meest komt trigeminusneuralgie voor. Hierbij ontstaan heftige pijnscheuten. Hierbij zit het probleem in de nervus trigeminus (5e hersenzenuw) met een verdeling in drie takken.
Symptomatische aangezichtspijn komt minder vaak voor. Dit kenmerkt zich door een continu aanwezige pijn, dus geen pijnaanvallen. Aangezichtspijn wordt soms ook wel eens gebruikt om een kortdurende pijn in het gezicht aan te duiden. Vaak heeft dit laatste een heel andere oorzaak en gaat het niet om echte aangezichtspijn.
Boek: Alles over hoofdpijn en aangezichtspijn
Oorzaak trigeminus neuralgie
Trigeminus neuralgie vaak ook geschreven als trigeminusneuralgie (aan elkaar). Het is een heftige vorm van aangezichtspijn. De oorzaak ligt mogelijk in een geïrriteerde nervus trigeminus. Vaak komt dit door een kronkel van een in de buurt gelegen ader, die op de zenuw drukt.
Het bloedvat pulseert op het ritme van de hartslag tegen de zenuw. Dit prikkelt de zenuw dusdanig, dat er veranderingen optreden. De zenuw wordt overgevoelig en reageert heftig op prikkels. Waarom de nervus trigeminus geïrriteerd raakt of er een kronkel in de ader ontstaat, is niet altijd bekend.
Uitlokkende factoren zijn koude (winter), kauwen, slikken en praten. Aangezichtspijn ontstaat ook bij aanraking van het gebit zoals tandenpoetsen. De plek die voor prikkeling van de zenuw zorgt wordt ook wel een triggerpoint genoemd.
Ontstaan van symptomatische aangezichtspijn
Symptomatische aangezichtspijn heeft een heel andere oorzaak. Dit ontstaat vaak als gevolg van een neuspoliep of bijholteontsteking. Het komt ook vaker bij gordelroos voor. Gordelroos is een huiduitslag met jeuk en pijnlijke blaasjes (vlekje). Dit is het gevolg van het waterpokkenvirus.
Andere oorzaken van symptomatische aangezichtspijn zijn multiple sclerose, overbelasting van de kaak of een voorhoofdsholteontsteking. Het komt ook vaker bij afwijkingen aan het gebit voor.
Symptomen van aangezichtspijn
Aangezichtspijn kan gepaard gaan met verschillende klachten en symptomen. De meest gehoorde klacht is pijn. Afhankelijk van de vorm van aangezichtspijn bestaat deze uit heftige pijnaanvallen of een continu aanwezige pijn. Andere symptomen van aangezichtspijn zijn:
- Hoofdpijn links of rechts
- Afhangend ooglid
- Tranend oog
- Loopneus
- Verstopte neus
Bij heftige pijnaanvallen ontstaat er vaker zweten en een algemeen naar gevoel. Verder kunnen triggerpoints de pijn doorsturen naar een andere plek in het gezicht. Hierdoor wordt de mogelijke oorzaak soms over het hoofd gezien.
Aangezichtspijn bij multiple sclerose
Multiple sclerose (MS) is een aandoening waarbij het centrale zenuwstelsel is aangetast. Oorzaak is een auto-immuunziekte. Er ontstaan neurologische stoornissen als gevolg van een verstoorde zenuw impulsgeleiding.
Opvallend is dat multiple sclerose vaker bij vrouwen dan bij mannen voorkomt. In Nederland komt het bij 1 op de 1000 mensen voor. In andere landen komt het bij 1 op de 400 – 500 mensen voor. In landen rondom de evenaar komt MS bijna niet voor.
Multiple sclerose kenmerkt zich door vermoeidheid, stijve spieren en oogklachten. Ook ontstaan er soms spasmen en incontinentie. Verder geheugenstoornissen, spraakstoornissen en coördinatiestoornis. Het vervelende is dat multiple sclerose vaak ook gepaard gaat met aangezichtspijn. Dit komt omdat de zenuwen in het aangezicht door MS beschadigd zijn.
Behandeling van aangezichtspijn
De eerste behandeling bestaat uit het toedienen van pijnstillers. Vaak wordt eerst geprobeerd om dit met een lichte pijnstiller zoals paracetamol of een NSAID (ibuprofen) op te lossen. Deze pijnstillers zijn vrij verkrijgbaar. Paracetamol is de meest milde en veilige vorm van pijnstilling. Het is altijd aan te bevelen om aangezichtspijn eerst hiermee te verminderen.
Een NSAID is de tweede keuze, waarvan ibuprofen het meest toegepast. Dit werkt pijnstillend en ontstekingsremmend.
Bij ernstige pijnklachten kan de arts een zwaardere pijnstiller voorschrijven. Helaas heeft dit niet altijd het gewenste effect, vooral niet bij zeer hevige pijnklachten.
Een andere behandeling bestaat uit carbamazepine. Dit is een anti epilepticum (epilepsie onderdrukker). Bij overprikkeling van zenuwen brengt carbamazepine de zenuwen tot rust. Dit kan helpen bij aangezichtspijn.
Ook antidepressiva kan mogelijk verlichting brengen. Een en ander is afhankelijk van de onderliggende oorzaak.
Wortelkanaalbehandeling of operatie
Ligt de oorzaak in het gebit of de kaak, dan kan een wortelkanaalbehandeling uitkomst bieden. Dit is een behandeling bij een ontstoken zenuw in de tand of kies. De tandarts maakt röntgenfoto’s en beoordeelt de status van het wortelkanaal. Tijdens een behandeling wordt de tand of kies blootgelegd en het wortelkanaal gereinigd. Deze behandeling wordt vooral bij symptomatische aangezichtspijn toegepast.
Bij trigeminusneuralgie kiest de arts soms voor een operatieve ingreep. Hierbij wordt de aangezichtszenuw in de hersenen vrijgelegd. Deze operatie kan een hersenvliesontsteking veroorzaken, daarom wordt deze behandelmethode niet altijd toegepast.
Blokkeren van de zenuw: zenuwblokkades
Bij aangezichtspijn zijn het zenuwvezels die de pijn veroorzaken. Een zenuwblokkade bestaat uit het beschadigen van deze zenuwvezels. Dit gebeurt door middel van stroomstootjes.
Na beschadiging van deze vezels kan de zenuw minder goed pijnprikkels doorgeven. Om het gevoel in het gezicht te behouden, blijven de dikke zenuwvezels intact. Een zenuwblokkade is een specialistische behandeling die om een goede voorbereiding vraagt.
Blijgezond.nl is een initiatief van gezondheidsdeskundige Dominique